Bí ẩn ‘chia tiền hồ sơ’ tại Cục An toàn thực phẩm: Từ 5 triệu đến gần 44 tỷ đồng, ai hưởng lợi?
Để hồ sơ công bố sản phẩm được duyệt nhanh chóng tại Cục An toàn thực phẩm, nhiều doanh nghiệp phải chi từ 5-10 triệu đồng, số tiền này được chia cho cục trưởng, cục phó và nhân viên, hé lộ vụ hối lộ hồ sơ liên quan Nguyễn Thanh Phong và Bộ Y tế.
Vụ án liên quan đến hối lộ hồ sơ tại Cục An toàn thực phẩm, trực thuộc Bộ Y tế, đang khiến dư luận quan tâm đặc biệt khi hé lộ số tiền chia chác lên tới hàng chục tỷ đồng. Cơ quan Cảnh sát điều tra Bộ Công an xác định, cựu Cục trưởng Nguyễn Thanh Phong đã nhận hối lộ gần 44 tỷ đồng từ các tổ chức, cá nhân làm dịch vụ đăng ký công bố sản phẩm.
Theo kết luận điều tra, Nghị định 15/NĐ-CP ngày 2/2/2018 quy định chi tiết thi hành một số điều của Luật An toàn thực phẩm, yêu cầu tổ chức, cá nhân sản xuất, kinh doanh thực phẩm phải đăng ký bản công bố sản phẩm đối với thực phẩm bảo vệ sức khỏe. Hồ sơ này cần có bằng chứng khoa học chứng minh công dụng của sản phẩm hoặc thành phần cấu tạo nên công dụng.
Trong thực tế, nhiều hồ sơ đăng ký công bố sản phẩm không đạt tiêu chuẩn ngay từ lần đầu. Các doanh nghiệp buộc phải chỉnh sửa, bổ sung nhiều lần để hoàn thiện hồ sơ. Tình trạng này tạo ra khe hở cho việc hối lộ hồ sơ, khi các đơn vị, cá nhân đề nghị chi tiền từ 5-10 triệu đồng mỗi hồ sơ ngoài lệ phí quy định để được hướng dẫn chuẩn xác. Mức trung bình rơi vào khoảng 7 triệu đồng/hồ sơ.
Những chuyên viên thẩm xét hồ sơ báo cáo lại cho lãnh đạo phòng, trung tâm, sau đó các lãnh đạo này xin ý kiến và nhận được đồng ý của Nguyễn Thanh Phong, cho phép nhân viên nhận tiền để hướng dẫn, giúp đỡ các cá nhân, tổ chức đăng ký công bố sản phẩm. Việc chia tiền được thực hiện theo cơ chế được thống nhất từ cục trưởng, cục phó xuống chuyên viên.
Cụ thể, Nguyễn Thanh Phong nhận từ 2,5 đến 3 triệu đồng cho mỗi hồ sơ thẩm xét tại Trung tâm, 1-1,5 triệu đồng cho hồ sơ của Phòng Quản lý Tiêu chuẩn Kiểm nghiệm, và 1,5-2 triệu đồng cho hồ sơ của Phòng Quản lý sản phẩm thực phẩm. Trường hợp phó cục trưởng trực tiếp ký giấy tiếp nhận, phó cục trưởng sẽ nhận 1,5-2 triệu đồng/hồ sơ, ông Phong nhận 1-1,5 triệu đồng.
Các cấp phó trưởng phòng, phó giám đốc trung tâm nhận 500.000-1 triệu đồng mỗi hồ sơ, chuyên viên thẩm xét 1 nhận 700.000-1 triệu đồng, chuyên viên thẩm xét 2 nhận 300.000-500.000 đồng/hồ sơ. Sau khi thống nhất cơ chế, các chuyên viên thực hiện phân chia và yêu cầu các cá nhân làm dịch vụ đưa tiền trực tiếp hoặc chuyển khoản ngân hàng để đẩy nhanh quá trình cấp giấy tiếp nhận đăng ký bản công bố sản phẩm.
Số tiền các chuyên viên nhận được sẽ giữ lại 1-1,5 triệu đồng/hồ sơ, phần còn lại được chuyển về lãnh đạo phòng, trung tâm, tập hợp và chuyển cho Nguyễn Thanh Phong cùng các lãnh đạo được phân công ký giấy. Thống kê từ ngày 2/2/2018 đến 31/12/2024 cho thấy 31 chuyên viên tại Cục An toàn thực phẩm đã nhận hơn 93,7 tỷ đồng từ các cá nhân làm dịch vụ đăng ký công bố sản phẩm. Trong đó, ông Phong chiếm đoạt gần 44 tỷ đồng, bà Trần Việt Nga, cựu cục trưởng, nhận hơn 8 tỷ đồng.
Hành vi trên không chỉ làm chậm quá trình công bố sản phẩm, ảnh hưởng đến quyền lợi sản xuất, kinh doanh hợp pháp của doanh nghiệp, mà còn khiến uy tín của Bộ Y tế và Cục An toàn thực phẩm bị đặt dấu hỏi lớn. Việc hối lộ hồ sơ tại Cục An toàn thực phẩm đã khiến dư luận đặt câu hỏi về mức độ giám sát và minh bạch trong việc cấp phép sản phẩm bảo vệ sức khỏe.
Vụ việc cũng đặt ra vấn đề về đạo đức công vụ, trách nhiệm của lãnh đạo trong việc giám sát chuyên viên và cơ chế thẩm định hồ sơ. Cơ quan điều tra nhấn mạnh việc minh bạch trong quá trình cấp phép, công bố sản phẩm không chỉ bảo vệ quyền lợi doanh nghiệp mà còn bảo vệ sức khỏe cộng đồng.
Hiện tại, Cơ quan Cảnh sát điều tra Bộ Công an đang tiếp tục mở rộng điều tra, làm rõ các cá nhân liên quan và phương thức hối lộ hồ sơ.
Qua vụ việc này, cơ quan chức năng cũng kêu gọi các tổ chức, cá nhân thực hiện công bố sản phẩm tuân thủ đúng quy định của Cục An toàn thực phẩm và Bộ Y tế, tránh việc lợi dụng khe hở pháp luật để đưa ra các khoản “bôi trơn” trái pháp luật, đồng thời góp phần nâng cao tính minh bạch và niềm tin của doanh nghiệp và người tiêu dùng vào hệ thống quản lý an toàn thực phẩm.
