Sao chổi phát nổ hướng về trái đất sau vụ phun trào lớn, hé lộ khoảng cách gần khó tin

Theo Live Science và Sapce Weather mới đây vừa đưa tin, một sao chổi núi lửa bất thường đang bay về phía mặt trời dường như đã "mọc sừng" sau khi phát nổ khiến nó tỏa sáng như một ngôi sao nhỏ và phun magma siêu lạnh vào không gian. Đây là lần đầu tiên sao chổi này phun trào trong gần 70 năm qua. 

Sao chổi đặc biệt này được giới khoa học đặt tên 12P/Pons-Brooks (12P), là một sao chổi cryovolcanic (hay núi lửa lạnh). Giống như tất cả các sao chổi khác, vật thể băng giá được tạo thành từ một hạt nhân rắn chứa đầy hỗn hợp băng, bụi và khí và được bao quanh bởi một đám mây khí mờ, đám mây này thoát ra khỏi phần bên trong của sao chổi. Nhưng không giống như hầu hết các sao chổi khác, khí và băng bên trong nhân của 12P tích tụ nhiều đến mức thiên thể có thể phát nổ dữ dội, bắn ra phần ruột lạnh giá của nó được gọi là cryomagma, thông qua các vết nứt lớn trên vỏ nhân.

Vào ngày 20 tháng 7, nhiều nhà thiên văn học đã phát hiện ra một vụ nổ lớn từ sao chổi, nó đột nhiên trở nên sáng hơn khoảng 100 lần so với mức thường xuất hiện (Theo Spaceweather). Sự gia tăng độ sáng này xảy ra khi lớp coma của sao chổi đột nhiên phồng lên với các tinh thể khí và băng thoát ra từ bên trong, cho phép nó phản chiếu nhiều ánh sáng mặt trời hơn trở lại trái đất. 

Miles cho biết hình dạng bất thường của phần coma của sao chổi có thể là do sự bất thường về hình dạng của hạt nhân 12P. Khí thoát ra ngoài có khả năng bị cản trở một phần bởi một thùy nhô ra trên nhân, tạo ra một "khúc" trong tình trạng coma mở rộng. Khi khí tiếp tục di chuyển ra khỏi sao chổi và lớn lên, vết khía hay còn gọi là "bóng tối" trở nên dễ nhận thấy hơn, ông nói thêm. Nhưng trạng thái coma mở rộng cuối cùng sẽ biến mất khi khí và băng trở nên quá phân tán để phản chiếu ánh sáng mặt trời.

Tính đến ngày 26 tháng 7, vùng coma của sao chổi đã phát triển đến chiều ngang khoảng 143.000 dặm (230.000 km), hoặc rộng hơn 7.000 lần so với nhân của nó, có đường kính ước tính khoảng 18,6 dặm (30 km). Richard Miles - Một nhà thiên văn học Hiệp hội Thiên văn học Anh nghiên cứu về sao chổi cryovolcanic, đã chia sẻ với Live Science.

Một sự bất thường trong hình dạng của coma mở rộng khiến sao chổi trông như thể nó đã “mọc sừng”. Các chuyên gia khác cũng đã ví sao chổi bị biến dạng với Millennium Falcon, một trong những phi thuyền mang tính biểu tượng từ 'Chiến tranh giữa các vì sao'. Ông Miles cho biết, đây là vụ phun trào lớn đầu tiên được phát hiện từ 12P trong 69 năm, chủ yếu là do quỹ đạo đưa nó ra quá xa Trái đất để có thể nhận thấy các vụ phun trào của nó.

12P có một trong những chu kỳ quỹ đạo dài nhất được biết đến của bất kỳ sao chổi nào, phải mất khoảng 71 năm để ngọn núi lửa nổi hoàn toàn quay quanh mặt trời, trong thời gian đó nó được phóng tới những nơi xa nhất của hệ mặt trời. Sao chổi sẽ đến điểm gần Mặt trời nhất vào ngày 21 tháng 4 năm 2024 và tiếp cận Trái đất gần nhất vào ngày 2 tháng 6 năm 2024 tại thời điểm đó nó sẽ được nhìn thấy trên bầu trời đêm. Tuy nhiên 12P không phải là sao chổi núi lửa duy nhất mà các nhà nghiên cứu đang để mắt đến hiện nay. Trong vài năm qua, đã có một số vụ phun trào đáng chú ý từ 29P/Schwassmann-Wachmann (29P) - sao chổi núi lửa dễ bay hơi nhất trong hệ mặt trời.

Không chỉ thế vào tháng 12 năm 2022, các nhà thiên văn học đã chứng kiến ​​vụ phun trào lớn nhất từ ​​29P trong khoảng 12 năm, nó phun khoảng 1 triệu tấn cryomagma vào không gian. Và vào tháng 4 năm nay, lần đầu tiên các nhà khoa học có thể dự đoán chính xác một trong những vụ phun trào của 29P trước khi nó thực sự xảy ra.