Làng 'khoa bảng' ở Hải Phòng: 70 năm có 7 tiến sĩ, ai cũng giữ chức to trong triều đình

Làng Lê Xá thuộc vùng đất học Tú Sơn (bao gồm làng Lê Xá và làng Nãi Sơn), trước năm 1813 là xã Lê Xá thuộc tổng Nãi Sơn, huyện Nghi Dương, phủ Kinh Môn, trấn Hải Dương, sau năm 1945 là xã Lê Xá, tổng Nãi Sơn, phủ Kiến Thuỵ, tỉnh Kiến An. Đây được xem là vùng đất "khoa bảng" của Hải Phòng khi chỉ từ năm 1469 đến 1538, nơi đây đã có tới 7 người đỗ đại khoa.

7 vị tiến sĩ này ngày nay được gọi bằng cái tên "thất kiệt Lê Xá", lần lượt là: 

- Nguyễn Nhân Khiêm - Đệ tam giáp đồng tiến sĩ, thi năm Kỷ Sửu (1469) đời Lê Thánh Tông, làm tới chức Đô cấp sự trung Công bộ.

- Bùi Phổ - Đệ nhị giáp đồng tiến sĩ xuất thân (Hoàng giáp) kì thi năm 1487, đời Lê Thánh Tông, làm tới chức Hiệu Lý Viện Hàn lâm. 

- Trần Bá Lương (có sách chép họ Nguyễn) - Đệ tam giáp đồng tiến sĩ xuất thân, thi năm Kỷ Sửu (1499) đời vua Lê Hiến Tông, làm quan đến chức Đông các Hiệu thư. 

- Phạm Gia Mô - Đệ tam giáp đồng tiến sĩ xuất thân khoa thi năm Ất Sửu (1505) đời vua Lê Uy Mục, làm quan hai triều Lê - Mạc, đến chức Thượng thư Lễ bộ, tước Hoành Lễ hầu (triều Lê). Sau khi kết thông gia với Mạc Đăng Dung và làm quan nhà Mạc, ông được ban tước cực phẩm Khai phủ Bình chương Quân Quốc trọng sự, Thái sư, Hải quốc công.

- Lê Thời Bật - Đệ nhị giáp đồng tiến sĩ xuất thân khoa thi năm Giáp Tuất (1514), đời vua Lê Tương Dực, làm quan tới chức Thượng thư, tước Văn Uyên hầu (thời nhà Mạc)

- Hoàng Thuyên - Đệ tam giáp đồng tiến sĩ xuất thân, thi năm Mậu Tuất (1538) đời vua Mạc Thái Tông, làm quan tới chức Tham Chính và Hữu Thị lang hai Bộ.

- Nguyễn Huệ Trạch - Đệ tam giáp đồng tiến sĩ xuất thân, khoa thi năm Mậu Tuất (1538) đời vua Mạc Thái Tông, làm quan tới chức Cấp sự trung.

Ở làng Lê Xá có văn miếu Xuân La là nơi thờ các vị tiến sĩ, được xây dựng từ thế kỷ thứ 15, từng được vua Mạc coi như là một trường thi lớn của Dương Kinh.Tuy nhiên, khi Thực dân Pháp xâm lược Việt Nam, năm 1951, chúng nã pháo vào Văn miếu làm sập miếu,may mắn là 5 pho tượng và 2 bia lớn ở đây vẫn đứng vững. Ngày nay Văn miếu đã được tu sửa và vào mỗi dịp 18 tháng Giêng hàng năm, ở đây tổ chức lễ tuyên dương học sinh giỏi của huyện, xã và các dòng họ trong làng.