Hàng trăm tỷ tiền thiện nguyện chuyển về tài khoản cá nhân chủ dự án 'Nuôi em', mỗi năm sẽ chảy về đâu?
Dự án thiện nguyện ‘Nuôi em’ đang gây xôn xao khắp cộng đồng mạng vì thiếu tính minh bạch tài chính. Từ đó nhiều câu hỏi đặt ra về số tiền hàng trăm tỉ đồng quyên góp cho dự án mỗi năm chảy về đâu?
Quy mô khổng lồ và nghi vấn tài khoản cá nhân
Dự án "Nuôi Em" là một chương trình thiện nguyện có tầm ảnh hưởng lớn, chuyên cung cấp hàng triệu bữa ăn bán trú cho trẻ em vùng núi. Chỉ tính riêng năm học 2024 - 2025, dự án đã kêu gọi tài trợ (từ các "anh chị nuôi") để hỗ trợ 65 nghìn em nhỏ. Với mức hỗ trợ 1,45 triệu đồng/bé/năm học, ước tính tổng số tiền huy động đã vượt mốc 94 tỉ đồng.
Trên trang web chính thức, dự án đặt mục tiêu cho năm học 2025 - 2026 là huy động vốn để hỗ trợ 120 nghìn em bé, tương đương với số tiền khổng lồ là 174 tỉ đồng. Đáng chú ý, đây chỉ là một trong số 13 dự án thuộc "hệ sinh thái" của "Nuôi Em". Tổng số tiền ủng hộ chảy vào dự án này mỗi năm lên tới hàng trăm tỉ đồng, và tất cả số tiền này đều được chuyển vào tài khoản cá nhân mang tên người sáng lập là Hoàng Hoa Trung.
Bữa ăn bán trú của học sinh Trường PTDT bán trú THCS Bản Lầu (Lào Cai) từng được dự án “Nuôi em” hỗ trợ.
Trao đổi với phóng viên Tuổi Trẻ, ông Hoàng Hoa Trung giải thích rằng việc sử dụng tài khoản cá nhân bắt đầu từ năm 2014 khi dự án còn quy mô nhỏ và số trẻ được hỗ trợ ít. Sau này, dù lượng tiền đóng góp tăng lên rất lớn, ông vẫn giữ số tài khoản này làm tài khoản tiếp nhận quỹ chung, khẳng định đây không phải là tài khoản chi tiêu cá nhân của ông.
Ông Trung cũng thừa nhận rằng đội ngũ của mình chưa thể đáp ứng hết mong muốn của các nhà tài trợ. Quy trình kết nối của dự án là khảo sát nhu cầu của học sinh vùng cao thông qua phòng giáo dục hoặc nhà trường, lập danh sách, cấp mã số và kêu gọi hỗ trợ. Số tiền 1,45 triệu đồng/năm học được gửi vào tài khoản của ông Trung, và các nhà tài trợ được nhận báo cáo định kỳ cùng hình ảnh từ giáo viên.
Dù đã hoạt động hơn 10 năm, hỗ trợ hàng triệu học sinh và giúp ông Trung nhận được nhiều giải thưởng uy tín, gần đây dự án đã vấp phải nhiều lùm xùm. Nhiều nhà tài trợ phản ánh về việc bị nhắc đóng tiền hai lần trong một năm học, mã con nuôi bị cấp trùng cho người khác, và những thắc mắc về tài chính đã lan truyền mạnh mẽ trên mạng xã hội.
Ông Hoàng Hoa Trung - chủ dự án Nuôi Em
Trước những tranh cãi này, trang fanpage của dự án đã thông báo tạm ngưng tài khoản để ngắt dòng tiền và phục vụ việc thống kê toàn bộ thu chi. Ông Trung bày tỏ mong muốn được hợp tác với các bên thứ ba độc lập có nghiệp vụ kế toán - kiểm kê để kiểm tra khách quan nhất các hoạt động thu chi suốt những năm qua.
Quy định pháp lý về thiện nguyện cá nhân
Trung tâm Tình nguyện Quốc gia (VVC, thuộc Trung ương Hội Liên hiệp thanh niên Việt Nam) khẳng định dự án "Nuôi Em" của Hoàng Hoa Trung là dự án cá nhân, không nằm trong mạng lưới tình nguyện quốc gia. VVC không thực hiện bất kỳ hoạt động quản lý hay giám sát nào đối với dự án này, dù đánh giá cao tính nhân văn và đóng góp của nó.
Bà Lương Thị Hải Anh – Phó vụ trưởng Vụ Công tác thanh niên và Bình đẳng giới (Bộ Nội vụ) – nhấn mạnh rằng khung pháp lý về hoạt động tự nguyện, tiếp nhận và thu chi tiền từ thiện đã đầy đủ, cụ thể nhất là Nghị định 93/2021 của Chính phủ. Nghị định này cho phép tổ chức và cá nhân có đủ năng lực đều được kêu gọi từ thiện, nhưng bắt buộc phải tuân thủ các nguyên tắc: công khai, minh bạch và đúng mục đích.
Người vận động phải công bố rõ ràng mục đích, thời gian, đối tượng và tài khoản nhận đóng góp. Mỗi đợt kêu gọi phải có tài khoản tách biệt. Khi phân phối, phải thực hiện đúng cam kết, công khai kết quả, danh sách người nhận và giá trị hỗ trợ, đồng thời gửi báo cáo đến UBND cấp xã. Chi phí vận hành, tổ chức phải do người vận động tự chi trả, không được trích từ tiền quyên góp trừ khi có sự đồng ý của nhà tài trợ.
Nghị định nghiêm cấm hành vi ép buộc đóng góp, gian dối, báo cáo sai sự thật hoặc trục lợi từ quỹ từ thiện. Bà Anh khẳng định khung pháp lý hiện tại đã đầy đủ, vấn đề chủ yếu nằm ở trách nhiệm, sự minh bạch và kỹ năng quản lý của người kêu gọi. Nếu người đóng góp phát hiện tiền không đến đúng nơi hoặc có dấu hiệu trục lợi, cơ quan chức năng sẽ vào cuộc xử lý tùy theo mức độ vi phạm.
