Vị tướng Việt Nam duy nhất hi sinh ở nước ngoài: Một đời trong sạch, con gái là nữ tướng nổi tiếng
Vị tướng này không chỉ có một cuộc đời binh nghiệp vẻ vang, mà còn được ca ngợi bởi cả đời sống trong sạch, không có bất cứ điều tiếng nào.
Trong Quân đội nhân dân Việt Nam, có một vị tướng đặc biệt, người được xem là tấm gương mẫu mực về sự tận tụy, hi sinh cho lý tưởng cách mạng, công cuộc giải phóng dân tộc và thực hiện nhiệm vụ quốc tế. Đó chính là Thiếu tướng Kim Tuấn.
Thiếu tướng Kim Tuấn (tên thật là Nguyễn Công Tiến, 1926 – 1979) từng giữ cương vị Tư lệnh Quân đoàn 3. Ông sinh ra tại xã Phúc Lâm, huyện Thanh Oai, tỉnh Hà Sơn Bình (nay thuộc thôn Phúc Thụy, xã Tân Ước, huyện Thanh Oai, TP. Hà Nội), trong một gia đình viên chức đông con. Ngay từ thuở nhỏ, Nguyễn Công Tiến đã phải vừa học vừa làm để phụ giúp gia đình. Trong thời gian còn là học sinh, ông đã tham gia phong trào Việt Minh, đặt nền móng cho hành trình cách mạng sau này.
Năm 1946, ông gia nhập lực lượng quân đội cách mạng tại khóa I trường Võ bị Trần Quốc Tuấn (nay là trường Sĩ quan Lục quân 1) và lấy bí danh Kim Tuấn. Trên con đường binh nghiệp, ông trải qua nhiều vị trí chỉ huy từ cấp Trung đội, Đại đội đến Sư đoàn và Quân đoàn. Ông từng chiến đấu trên các mặt trận khốc liệt như đồng bằng Liên khu 3, Trị - Thiên, Tây Nguyên, Sài Gòn – Gia Định, góp phần làm nên những chiến thắng vẻ vang, đặc biệt là trong Chiến dịch mùa Xuân năm 1975.
Cuối năm 1978, Thiếu tướng Kim Tuấn được điều về Bộ Tổng Tham mưu để đảm nhiệm một nhiệm vụ mới. Trong lúc chuẩn bị di chuyển ra Bắc sau khi bàn giao công việc tại TP.HCM, tình hình biên giới Tây Bắc trở nên căng thẳng. Trước tình hình đó, với kinh nghiệm trận mạc dày dạn, ông được yêu cầu quay lại tiếp tục lãnh đạo Quân đoàn 3.
Tại Chiến dịch Biên giới Tây Nam, dưới sự lãnh đạo của Thiếu tướng Kim Tuấn cùng Tham mưu trưởng Nguyễn Quốc Thước, Quân đoàn 3 đã lập nên nhiều chiến công vang dội, góp phần vào việc giải phóng Campuchia và tiêu diệt chế độ diệt chủng Pol Pot. Quân đoàn 3 lúc bấy giờ chính là một trong những lực lượng chủ lực của quân tình nguyện Việt Nam. Sau khi chiến dịch tại Campuchia kết thúc, Quân đoàn 3 lại được điều động ra Bắc để tham gia vào cuộc chiến đấu bảo vệ biên giới phía Bắc.
Vào giữa tháng 3 năm 1979, Bộ Chỉ huy Quân đoàn 3 quyết định tiến hành chiến dịch truy quét vào khu vực cuối cùng của quân Pol Pot ở vùng Săm Lop – Ta Sanh thuộc dãy Kravanh, giáp với Thái Lan. Thiếu tướng Kim Tuấn khi ấy đang ở Bat Tan Bang, đã di chuyển đến Xiêm Riệp để chỉ đạo và giao nhiệm vụ cho các đơn vị chuẩn bị chiến dịch.
Mặc dù được khuyên nên đi bằng trực thăng để đảm bảo an toàn, nhưng ông kiên quyết chọn phương án đi đường bộ nhằm trực tiếp khảo sát địa hình, phục vụ việc hành quân của các đơn vị sau này. Không ngờ trên đường đi, đoàn xe bị quân địch tập kích, chiếc xe chở ông trúng đạn B40, khiến ông bị chấn thương cột sống nghiêm trọng.
Dù các bác sĩ giỏi nhất đã được huy động để phẫu thuật, đồng thời tổ chức đưa ông về nước bằng trực thăng, nhưng do vết thương quá nặng và điều kiện y tế hạn chế, Thiếu tướng Kim Tuấn đã không qua khỏi, trút hơi thở cuối cùng vào ngày 17/3/1979 trên máy bay.
Trung tướng Nguyễn Quốc Thước, người luôn sát cánh bên Thiếu Tướng Kim Tuấn sau này xúc động tâm sự, cho đến trước khi hy sinh, thủ trưởng của ông vẫn nhận hết trách nhiệm về mình, đề nghị không kỷ luật hay nhắc nhở cấp dưới để anh em an tâm chiến đấu.
Trung tướng Khiếu Anh Lân thì nghẹn ngào chia sẻ: “Một vị tướng, một vị Tư lệnh quân đoàn lương tâm trong sạch, trước khi chết còn lo cho đồng đội, vợ con, lo tiết kiệm cho quân đội, cho nhân dân từ lít xăng dầu”.
Thiếu tướng Kim Tuấn được công nhận là vị chỉ huy cấp cao nhất của quân tình nguyện Việt Nam hy sinh ở chiến trường Campuchia. Ông cũng chính là vị chỉ huy đầu tiên của quân tình nguyện Việt Nam được phong Anh hùng Lực lượng vũ trang nhân dân.
Điều đáng chú ý không kém, các con của Thiếu tướng Kim Tuấn cũng có sự nghiệp rất vẻ vang trong quân ngũ. Con gái đầu lòng của ông hiện là Thiếu tướng Nguyễn Thị Thanh Hà (nữ tướng thứ năm của Quân đội nhân dân Việt Nam). Thiếu tướng Nguyễn Thị Thanh Hà sinh năm 1957, tốt nghiệp Đại học Sư phạm Hà Nội chuyên khoa Tâm lý giáo dục, sau này rẽ sang con đường binh nghiệp. Bà từng là giảng viên môn Khoa học xã hội và Nhân văn của Học viện Quân y, Chính ủy Viện Y học cổ truyền Quân đội (2013 – 2017), nguyên Trưởng ban Phụ nữ Quân đội (2007 – 2013).
