Huyền thoại trí thức Việt Nam lập kỷ lục độc nhất vô nhị ở Pháp, gần 1 thế kỷ không ai xô đổ được

Việt Nam thời nào cũng không thiếu nhân tài, nhưng người liên tiếp lấy hai bằng Tiến sĩ ở Pháp thì đến nay chỉ có một. Đó chính là GS-TS-Luật sư Nguyễn Mạnh Tường (1909 – 1997). Ông là đại diện của trí thức Việt Nam, người sở hữu trí thông minh siêu việt, tài năng hiếm có của đất nước ta. Có rất nhiều mỹ từ được dùng để ca ngợi ông Nguyễn Mạnh Tường từ bấy lâu nay. Nhưng tựu chung lại, những gì ông làm được ở nước Pháp, đến giờ vẫn chưa ai vượt qua nổi.

Nguyễn Mạnh Tường sinh ra ở phố Hàng Đào (Hà Nội). Khi trưởng thành, trong lúc bạn bè đồng trang lứa vẫn theo Nho học, làm quan Nam triều, Nguyễn Mạnh Tường đã là một tri thức Tây học, chịu ảnh hưởng của tư tưởng và văn hóa Pháp. Ông học các trường của Pháp như Paul Bert, Albert Sarraut và năm nào cũng dẫn đầu lớp trước ánh mắt ngỡ ngàng của người Pháp.

Năm 1927, Nguyễn Mạnh Tường đỗ Tú tài loại ưu rồi sang Pháp du học ở Đại học Montpellier. Điều đáng nói, 5 năm sau, khi chỉ mới 22 tuổi, ông liên tiếp giành hai bằng Tiến sĩ của Pháp. Ngay lập tức, vị trí thức người Việt trở thành hiện tượng nơi xứ người, tạo nên kỷ lục vô tiền khoáng hậu trong lịch sử khoa cử Việt – Pháp.

Giáo sư Nguyễn Huệ Chi nói về chuyện này trong cuốn “Từ điển văn học” như sau: “Việc ông đỗ hai bằng Tiến sĩ trong cùng một năm được báo chí Pháp lúc bấy giờ rất ca ngợi, vì ngay đến người Pháp kể từ khi có học vị này cũng chưa một ai mới ở tuổi 23 đã giật được lưỡng khoa Tiến sĩ”.

Năm 1989, Hiệu trưởng Trường Đại học Tổng hợp Paris VII đã tuyên bố: “60 năm qua, không một sinh viên Pháp hay sinh viên quốc tế nào phá được kỷ lục của Giáo sư Việt Nam kính mến: hai bằng Tiến sĩ nhà nước ở tuổi 22”.

Ảnh tư liệu

Đâu chỉ 60 năm, đến hiện tại đã hơn 80 năm trôi qua, kỷ lục của ông vẫn còn đó và chưa một ai đến gần nổi. Cho đến hiện tại, Nguyễn Mạnh Tường vẫn là trí thức Việt Nam có học vị cao nhất thời Pháp thuộc. Ông mãi là niềm tự hào, huyền thoại trí thức nâng tầm đất nước trong mắt bạn bè quốc tế.

Sinh thời, Nguyễn Mạnh Tường có phát ngôn ấn tượng về đất nước: “Nhân dân đã trả lại cho tôi một Tổ quốc, lại cứu sống tôi, tôi nhất định sống và ch.ết với nhân dân trên bờ cõi của đất nước”.

Cuối đời, GS.TS Luật sư Nguyễn Mạnh Tường sống ở phố Tăng Bạt Hổ, quận Hai Bà Trưng, Hà Nội. Ngày 13 tháng 6 năm 1997, ông trút hơi thở cuối cùng ở nhà riêng vì bệnh tuổi già, thọ 89 tuổi.