Từ 1/7/2026 lương viên chức thay đổi mạnh: Cơ chế mới hé lộ điều khiến nhiều người bất ngờ
Luật Viên chức sửa đổi vừa được Quốc hội thông qua, tạo nền tảng để áp dụng cơ chế tiền lương theo vị trí việc làm từ ngày 1/7/2026. Đây được xem là bước ngoặt trong cải cách tiền lương, tác động trực tiếp tới thu nhập của hơn một triệu viên chức trên cả nước.
Chuyển đổi mô hình trả lương: Từ thâm niên sang hiệu quả công việc
Luật Viên chức sửa đổi đánh dấu một bước ngoặt quan trọng khi thay thế cơ chế lương ngạch – bậc truyền thống bằng cách chi trả dựa trên vị trí việc làm. Theo cơ chế tiền lương mới, việc xác định thu nhập của viên chức không còn dựa chủ yếu vào thâm niên công tác mà chuyển sang đánh giá hiệu quả, sản phẩm và mức độ hoàn thành nhiệm vụ. Đây là điểm nhấn nổi bật của cải cách tiền lương lần này, hướng tới việc tạo ra sự cạnh tranh lành mạnh trong bộ máy sự nghiệp công.
Cụ thể, mỗi vị trí việc làm sẽ có bản mô tả rõ ràng về chức năng, yêu cầu chuyên môn, năng lực, phạm vi trách nhiệm. Viên chức được xếp lương căn cứ vào đúng vị trí việc làm đang đảm nhiệm, thay vì phụ thuộc vào ngạch cứng như trước. Điều này đồng nghĩa thu nhập của viên chức sẽ có sự phân tầng rõ rệt tùy theo chất lượng công việc và mức độ đóng góp của từng người.
Trong khuôn khổ Luật Viên chức sửa đổi, kết quả đánh giá hằng năm được chia thành 4 mức: hoàn thành xuất sắc, hoàn thành tốt, hoàn thành, và không hoàn thành nhiệm vụ. Đây là cơ sở then chốt để xét nâng lương, thưởng và các chế độ liên quan. Giới chuyên gia nhận định việc đưa tiêu chí hiệu quả công việc làm trọng tâm cho thấy quyết tâm mạnh mẽ trong cải cách tiền lương, tránh tình trạng cào bằng tồn tại suốt nhiều năm.
Lương viên chức 2026: Thay đổi lớn bắt đầu từ 1/7/2026
Theo điều khoản thi hành của Luật Viên chức sửa đổi, cơ chế tiền lương mới sẽ chính thức có hiệu lực từ ngày 1/7/2026. Đây là thời điểm toàn bộ hệ thống đơn vị sự nghiệp công lập bắt đầu chuyển đổi sang nền tảng trả lương theo vị trí việc làm. Từ thời điểm này, lương viên chức 2026 sẽ không còn gắn với hệ thống ngạch – bậc mà gắn chặt với mô tả công việc, mức độ hoàn thành nhiệm vụ và trách nhiệm của từng vị trí.
Tính đến hạn 1/7/2027, tất cả bộ, ngành và địa phương phải hoàn thành việc rà soát, tái bố trí nhân sự, sắp xếp viên chức vào đúng vị trí việc làm theo tiêu chuẩn mới. Điều này không chỉ giúp hệ thống minh bạch hơn mà còn tạo điều kiện để các đơn vị chủ động đánh giá lại nhu cầu nhân sự, từ đó tối ưu nguồn lực.
Điểm đáng chú ý khác trong cơ chế tiền lương mới là việc bổ sung các khoản thu nhập gắn với điều kiện làm việc. Viên chức có thể được hưởng phụ cấp làm đêm, làm thêm giờ, công tác phí và một số khoản thu nhập hợp pháp khác. Đây là sự thay đổi được đánh giá phù hợp với thực tế, khi nhiều lĩnh vực có tính chất đặc thù nhưng chưa được phản ánh đầy đủ trong thu nhập trước đây.
Đối với viên chức làm việc ở vùng sâu, vùng xa, biên giới, hải đảo hoặc môi trường độc hại, chính sách ưu đãi vẫn được giữ nguyên. Điều này cho thấy cải cách tiền lương được triển khai nhưng vẫn bảo đảm sự ổn định cho nhóm lao động đặc thù và không tạo ra cú sốc thu nhập đối với họ.
Tăng tính minh bạch, nâng trách nhiệm người đứng đầu
Một trong những nội dung quan trọng khác của Luật Viên chức sửa đổi là yêu cầu nâng cao tính minh bạch trong đánh giá viên chức. Việc triển khai cơ chế tiền lương dựa trên vị trí việc làm đòi hỏi hệ thống tiêu chí đánh giá phải cụ thể, rõ ràng và có khả năng đo lường. Người đứng đầu đơn vị chịu trách nhiệm lớn trong việc bảo đảm quá trình đánh giá diễn ra khách quan, tránh tình trạng nể nang hoặc hình thức.
Cải cách tiền lương lần này hướng tới việc khuyến khích viên chức nâng cao năng lực, đồng thời sàng lọc những trường hợp không đáp ứng yêu cầu. Thu nhập gắn với hiệu quả công việc được kỳ vọng sẽ tạo động lực cho người làm tốt và thúc đẩy sự cạnh tranh tích cực trong môi trường công lập.
Từ ngày 1/7/2026, hệ thống sự nghiệp công lập bước vào giai đoạn chuyển đổi mạnh mẽ khi lương viên chức 2026 chính thức vận hành theo mô hình mới. Đây được xem là một trong những bước cải tổ lớn nhất trong nhiều năm, đóng vai trò quan trọng trong việc hiện đại hóa nền công vụ và nâng cao chất lượng dịch vụ công.
