Lùm xùm tại HH Linh Đàm: Chung cư bất ngờ cấm xe điện, luật sư làm rõ quyền lợi và thẩm quyền quản lý
Nhiều cư dân HH Linh Đàm bất ngờ trước thông báo cấm gửi xe điện tại tầng hầm, trong bối cảnh Hà Nội đang thúc đẩy phương tiện xanh. Quy định của ban quản lý chung cư lập tức gây tranh luận về tính pháp lý, PCCC chung cư và quyền cư dân trong việc sử dụng tài sản hợp pháp.
Những ngày gần đây, dư luận sinh sống tại tổ hợp chung cư HH Linh Đàm xôn xao trước thông báo “tạm dừng rồi tiến tới dừng hẳn” việc tiếp nhận xe máy điện và xe đạp điện ở khu vực hầm gửi xe. Quyết định do ban quản lý chung cư phát ra khiến hàng nghìn hộ dân không khỏi hoang mang, bởi phần lớn người dân tại đây đang sử dụng xe điện làm phương tiện di chuyển hằng ngày.
.jpg)
Thông báo mang tính siết chặt này được đưa ra trong bối cảnh Hà Nội liên tục khuyến khích giảm xe xăng, mở rộng hạ tầng cho phương tiện xanh. Vì vậy, việc cấm gửi xe điện tại HH Linh Đàm nhanh chóng thổi bùng các luồng ý kiến trái chiều, đặt ra câu hỏi liệu ban quản lý chung cư có quyền ban hành quy định hạn chế ảnh hưởng trực tiếp đến quyền cư dân hay không.
Theo nhận định của luật sư Nguyễn Văn Tuấn (Đoàn Luật sư Hà Nội), quy định do ban quản lý chung cư HH Linh Đàm đưa ra có dấu hiệu vượt quá giới hạn thẩm quyền. Luật sư phân tích: Xe máy điện và xe đạp điện là tài sản hợp pháp; người dân có đầy đủ quyền sở hữu và sử dụng theo Điều 163 Bộ Luật Dân sự. Do đó, việc cấm gửi xe điện không dựa trên cơ sở pháp lý cụ thể có thể bị xem là hành vi hạn chế quyền tài sản của cư dân.
Luật Nhà ở 2014 cũng quy định rõ quyền hạn của ban quản lý chung cư và ban quản trị chỉ giới hạn ở việc vận hành phần sở hữu chung và ban hành nội quy, với điều kiện nội quy đó không được trái với quy định pháp luật. Việc tự ý đưa ra lệnh cấm một loại phương tiện giao thông hợp pháp - theo luật sư là bước đi vượt rào, không nằm trong quyền được trao theo luật.
Lý giải về vấn đề an toàn cháy nổ - nguyên nhân thường được đưa ra khi siết xe điện luật sư cho rằng câu chuyện PCCC chung cư không thể chỉ xử lý bằng biện pháp hành chính đơn giản là “cấm”. Nếu khu vực hầm thiếu tiêu chuẩn an toàn, trách nhiệm của ban quản lý chung cư và chủ đầu tư là nâng cấp, cải tạo hệ thống theo Luật Phòng cháy chữa cháy; không thể yêu cầu cư dân tự chịu hậu quả bằng cách ngừng sử dụng phương tiện xanh.
Nhiều cư dân tại HH Linh Đàm cũng lên tiếng cho rằng biện pháp đột ngột này chưa phù hợp với thực tế, gây ảnh hưởng lớn đến đời sống. Chị L.P.A., sống tại tòa HH3B, chia sẻ rằng gia đình đã chuyển sang xe điện từ lâu để phù hợp chủ trương của thành phố. Tuy nhiên, khi về đến nơi ở, chính họ lại không được phép gửi xe ngay trong khu nhà mình đóng phí dịch vụ hằng tháng.
Không chỉ riêng cư dân HH Linh Đàm, nhiều chuyên gia cũng bày tỏ lo ngại rằng nếu mô hình cấm gửi xe điện tại các khu đô thị được áp dụng tràn lan, điều này có thể tạo ra rào cản lớn trong chiến lược chuyển đổi xanh của Hà Nội.
Ba hướng giải quyết để tránh xung đột giữa cư dân - ban quản lý chung cư
Luật sư Nguyễn Văn Tuấn cho rằng, để không biến câu chuyện ở HH Linh Đàm thành “tiền lệ xấu”, cần có các giải pháp mang tính căn cơ:
Cơ quan Nhà nước phải đưa ra quy chuẩn PCCC chung cư đối với xe điện
Hiện mới có những hướng dẫn rời rạc, chưa có một bộ tiêu chuẩn đầy đủ cho khu vực sạc và gửi xe điện trong chung cư. Sự thiếu thống nhất khiến nhiều ban quản lý diễn giải luật tùy ý. Một thông tư rõ ràng về yêu cầu PCCC chung cư liên quan tới xe điện sẽ là cơ sở để các đơn vị tuân thủ, đồng thời giúp cư dân yên tâm khi gửi xe.
Ban quản lý và chủ đầu tư phải đầu tư hạ tầng thay vì cấm đoán
Các tòa nhà nên bố trí khu sạc điện riêng biệt, có hệ thống chữa cháy tự động, cảm biến nhiệt, vật liệu chống cháy lan… Nếu hầm xe không đáp ứng được, cần nâng cấp theo đúng trách nhiệm đã nêu trong luật PCCC. Việc cấm gửi xe điện không những không giải quyết vấn đề mà còn tạo xung đột không đáng có với cư dân.
Quy định phải được biểu quyết tại hội nghị nhà chung cư
Bất kỳ quy định nào ảnh hưởng đến quyền cư dân đều phải được thảo luận minh bạch. Chỉ khi hội nghị chung cư thông qua, nội quy mới có giá trị. Nếu đã có nội quy hợp pháp, cư dân cũng cần tuân thủ, trong đó bao gồm các quy định về kiểm tra pin, khu vực sạc, khung giờ sạc… nhằm hạn chế nguy cơ cháy nổ.
Kinh nghiệm quốc tế về phát triển quyền gửi - sạc xe điện tại chung cư
Nhiều quốc gia đi trước trong xu hướng xe điện đã áp dụng mô hình “Quyền được sạc” nhằm bảo vệ cư dân trong các tòa nhà chung cư. Tại bang California (Mỹ), từ năm 2015, chủ nhà hoặc ban quản lý tòa nhà không được phép cản trở người dân lắp đặt trạm sạc nếu họ đáp ứng đủ tiêu chuẩn kỹ thuật.
Na Uy - quốc gia có tỷ lệ sử dụng xe điện cao nhất thế giới cũng ban hành luật tương tự vào năm 2017. Đến năm 2024, số lượng xe điện tại nước này đã vượt xa xe chạy xăng. Chính phủ Na Uy còn yêu cầu các bãi đỗ xe tại khu dân cư phải dành tối thiểu 6% diện tích cho chỗ đỗ ô tô sạc pin. Hạ tầng được đầu tư mạnh, giúp cư dân dễ dàng tiếp cận phương tiện xanh mà không gặp rào cản từ ban quản lý chung cư.
Vụ việc tại HH Linh Đàm cho thấy nhu cầu cấp thiết về khung pháp lý rõ ràng đối với xe điện trong các tòa chung cư. Việc cấm gửi xe điện không thể là giải pháp lâu dài. Để đảm bảo quyền cư dân và mục tiêu phát triển xanh của thành phố, các đơn vị quản lý cần chủ động nâng cấp hạ tầng PCCC chung cư, đồng thời có cơ chế tham vấn cư dân minh bạch và đúng luật.
