Vụ việc ô tô mắc kẹt trên đường sắt Bắc – Nam buộc tàu hàng gần 850 tấn phải phanh khẩn cấp đang gây xôn xao. Dù vi phạm rõ ràng, nữ tài xế vẫn chưa phát sinh nghĩa vụ bồi thường thiệt hại.
Theo báo Dân trí, chiều 5.12, chiếc ô tô do chị H. (34 tuổi, Nghệ An) điều khiển đã rẽ vào lối đi tự mở cắt ngang đường sắt Bắc – Nam qua xã Hưng Nguyên. Khu vực này được lắp biển cấm ô tô và biển cảnh báo, đồng thời có tầm quan sát rộng. Tuy nhiên, xe bất ngờ trật bánh và mắc kẹt ngay trên đường ray.
Khi sự cố xảy ra, một đoàn tàu hàng đang tiến lại gần với vận tốc hơn 70 km/h. Tàu kéo 24 toa hàng, tổng tải trọng khoảng 850 tấn. Nhận tín hiệu nguy hiểm, lái tàu lập tức kích hoạt chế độ hãm phanh khẩn cấp và dừng cách chiếc ô tô khoảng 100m, tránh va chạm nghiêm trọng.
Việc dừng bất ngờ khiến đoàn tàu ngưng lại khoảng một phút. Các đơn vị vận hành cho biết tình huống này không gây ảnh hưởng đến lịch trình của các tàu khác trong ngày. Sau khi sự cố được khắc phục, phương tiện đường sắt nhanh chóng tiếp tục hành trình.
Cơ quan chức năng xác định nữ tài xế đã đi vào đường cấm. Phòng CSGT Công an Nghệ An ra quyết định xử phạt 5 triệu đồng và trừ 2 điểm giấy phép lái xe đối với chị H. vì vi phạm quy định khi điều khiển phương tiện vào lối cấm.
Vấn đề đặt ra là liệu việc khiến tàu phải phanh gấp có làm phát sinh trách nhiệm bồi thường của nữ tài xế hay không?
Trao đổi với Dân trí, Luật sư Trương Văn Tuấn (Trưởng Văn phòng luật sư Trạng Sài Gòn, Đoàn Luật sư TPHCM) dẫn khoản 1 Điều 584 Bộ luật Dân sự 2015, cho biết người xâm phạm tính mạng, sức khỏe, danh dự, tài sản hoặc quyền, lợi ích hợp pháp của người khác mà gây thiệt hại thì phải bồi thường.
Theo ông, Nghị quyết 02/2022/NQ-HĐTP hướng dẫn trách nhiệm bồi thường chỉ phát sinh khi có đủ ba yếu tố: có hành vi xâm phạm; có thiệt hại thực tế; và có quan hệ nhân quả trực tiếp giữa hành vi và thiệt hại. Đây là ba điều kiện bắt buộc để xác định nghĩa vụ bồi thường ngoài hợp đồng.
Đối chiếu vụ việc, luật sư nhận định hành vi điều khiển xe vào đường cấm tiềm ẩn nguy cơ đe dọa an toàn vận tải đường sắt và có thể gây tổn thất về tài sản nếu xảy ra va chạm. Tuy nhiên, ông nhấn mạnh: “hành vi này dù vi phạm nhưng chưa gây ra thiệt hại thực tế về vật chất, tinh thần cũng như không ảnh hưởng nặng nề đến lịch trình di chuyển”.
Chính vì không có thiệt hại được xác lập, theo luật sư, vụ việc hiện chưa đủ cơ sở để phát sinh nghĩa vụ bồi thường ngoài hợp đồng từ phía nữ tài xế. Mức xử phạt hành chính đã áp dụng là chế tài phù hợp với hành vi vi phạm quy định giao thông.
Dù vậy, luật sư Tuấn cũng lưu ý rằng trong trường hợp đơn vị đường sắt có chứng cứ rõ ràng về tổn thất phát sinh từ việc đoàn tàu phải dừng đột ngột, chẳng hạn chi phí vận hành tăng hoặc ảnh hưởng đến kế hoạch điều độ thì phía công ty đường sắt có quyền khởi kiện, yêu cầu nữ tài xế bồi thường thiệt hại.
Luật sư Tuấn đánh giá đây là sự cố giao thông xuất phát từ lỗi vô ý của người điều khiển ô tô. Do không có hành vi xúc phạm danh dự hay uy tín của doanh nghiệp vận tải, nữ tài xế cũng “không phải xin lỗi”.
Vụ việc một lần nữa cảnh báo nguy hiểm tại các lối đi tự mở, nhất là khi người lái cố tình bỏ qua biển báo. Theo cơ quan chức năng, khu vực nơi xe chị H. đi vào vốn đã được khuyến cáo rủi ro cao và nhiều lần được khuyến nghị tuân thủ biển cấm để đảm bảo an toàn giao thông đường sắt.
