Làm 10 năm vẫn 'xa tầm với' căn nhà đầu tiên: Quỹ Nhà ở quốc gia có cứu được người trẻ?
Giá nhà tăng gần gấp đôi trong vài năm khiến nhiều người trẻ dù tiết kiệm hàng thập kỷ vẫn khó an cư. Các chuyên gia cho rằng Quỹ Nhà ở quốc gia có thể là chìa khóa tháo gỡ lệch pha cung – cầu hiện nay.
Theo Viện Nghiên cứu đánh giá thị trường bất động sản Việt Nam (Vars Ire), mức giá căn hộ tại Hà Nội và TP.HCM đã tăng mạnh so với năm 2019. Chỉ số giá chung cư ở Hà Nội tăng hơn 96%, còn tại TP.HCM tăng gần 57% tính đến cuối quý III năm nay. Điều này khiến khả năng tiếp cận nhà ở ngày càng xa vời với người có thu nhập trung bình.
Các báo cáo cho thấy giá bán trung bình của nhiều dự án hiện đạt khoảng 78,9 triệu đồng/m2 ở Hà Nội và hơn 81 triệu đồng/m2 tại TP.HCM. Với mặt bằng giá này, một cặp vợ chồng trẻ có thu nhập 15 triệu đồng/người/tháng phải dành dụm suốt 10 năm mới có thể tích lũy được phần vốn tối thiểu để mua nhà.
Tuy nhiên, tốc độ tăng giá bất động sản liên tục leo thang khiến việc tích lũy trở nên gần như “vô nghĩa”. Chuyên gia nhận định nhiều gia đình rơi vào vòng xoáy “tiền tiết kiệm đi sau giá nhà”, càng để lâu càng khó mua. Trong khi đó, nguồn cung nhà ở xã hội vốn được xem là phao cứu sinh lại khan hiếm.
Trước thực trạng này, Vars Ire đề xuất thay đổi mô hình phát triển nhà ở xã hội theo hướng Nhà nước nắm vai trò trung tâm từ quy hoạch quỹ đất đến bố trí vốn. “Phát triển thị trường nhà ở cho thuê là bước đi cần thiết để giảm sức ép sở hữu nhà ở”, đánh giá của đơn vị nghiên cứu.
Theo đơn vị nghiên cứu, mô hình chỉ cho thuê, không bán giúp duy trì nguồn cung ổn định và hạn chế đầu cơ. Khi giá thuê được kiểm soát ở mức hợp lý, người lao động thành thị sẽ có thêm lựa chọn an cư mà không cần gánh khoản vay lớn kéo dài hàng chục năm.
Đề xuất thành lập Quỹ Nhà ở quốc gia được đánh giá là giải pháp dài hạn mang tính chiến lược. Quỹ có thể hỗ trợ phát triển nhà cho thuê thông qua hợp tác công – tư, trong đó Nhà nước thuê lại hoặc mua lại dự án từ doanh nghiệp để vận hành, đảm bảo giá thuê phù hợp.
Ngoài ra, chuyên gia khuyến nghị cần sớm ban hành bộ tiêu chuẩn cho nhà ở cho thuê, bao gồm giới hạn tăng giá, hợp đồng dài hạn và cơ chế điều chỉnh minh bạch. Khi hệ thống quy định rõ ràng, thị trường sẽ vận hành ổn định hơn và người dân có thể yên tâm lựa chọn phương án thuê lâu dài.
Trong dài hạn, khi nguồn cung cải thiện, cân bằng cung – cầu được thiết lập, nhu cầu sở hữu nhà có thể giảm dần. Điều này góp phần kiềm chế đà tăng giá, giúp người trẻ có thêm hi vọng tìm được chỗ ở phù hợp trong tương lai.
