Hà Nội liên tục lọt top ô nhiễm nhất thế giới nhưng chuyên gia khẳng định ‘chưa đủ cơ sở để kết luận’
Giữa lúc Hà Nội nhiều ngày liền chìm trong bụi mịn và đứng top đầu bảng xếp hạng ô nhiễm toàn cầu, chuyên gia khẳng định chưa có căn cứ khoa học nào để kết luận Thủ đô là thành phố ô nhiễm nhất thế giới.
Những ngày gần đây, Hà Nội ghi nhận đợt ô nhiễm không khí nghiêm trọng thứ ba kể từ đầu mùa đông. Theo mô hình dự báo chất lượng không khí sử dụng trí tuệ nhân tạo của nhóm nghiên cứu Địa không gian thông minh (GEOI), tình trạng bụi mịn dày đặc có thể kéo dài đến ngày 5/12.
Số liệu cho thấy chỉ số AQI trung bình ngày 1/12 đạt 143, thuộc ngưỡng kém. Nồng độ PM2.5 lên tới 77 µg/m³, cao gấp 5 lần mức khuyến nghị của Tổ chức Y tế Thế giới. Trong ba ngày liên tiếp, Hà Nội liên tục xuất hiện trong nhóm 10 đô thị ô nhiễm nhất theo bảng xếp hạng của một số tổ chức theo dõi chất lượng không khí.
Tuy nhiên, trao đổi với PV Lao Động, bà Lê Thanh Thủy – Phó Trưởng phòng Quản lý Môi trường, cho biết hiện “chưa có bất kỳ nghiên cứu toàn cầu nào đánh giá thành phố nào ô nhiễm nhất”.
Bà lý giải, các bảng xếp hạng đang phổ biến chỉ dựa vào dữ liệu của một số điểm đo đặt tại những vị trí cố định, thậm chí ngay tại “điểm nóng” ô nhiễm như công trường xây dựng hoặc khu vực giao thông dày đặc.
Theo bà Thủy, nhiều thiết bị được dùng để tổng hợp dữ liệu “chưa được kiểm định đầy đủ”, dẫn đến kết quả có thể sai lệch. Bà nhấn mạnh: “Việc dựa vào chỉ số AQI của các điểm đo như vậy rồi kết luận Hà Nội ô nhiễm nhất thế giới là chưa phản ánh đúng thực tế”.
Bà cho rằng để có thể đưa ra đánh giá chính xác, cần xây dựng mạng lưới quan trắc rộng khắp toàn cầu hoặc thực hiện nghiên cứu độc lập thì mới có đủ dữ liệu so sánh.
Dù không phủ nhận tình trạng ô nhiễm tăng cao, bà Thủy cho rằng Hà Nội đang chịu áp lực lớn từ giao thông, hoạt động công nghiệp và quá trình đô thị hóa mạnh mẽ. Bà cho biết, hiện thành phố đang phối hợp với các tỉnh lân cận nhằm kiểm soát nguồn phát thải.
“Nhưng để khẳng định Hà Nội là thành phố ô nhiễm nhất thế giới, tôi nghĩ rằng chúng ta cần rất nhiều nghiên cứu khoa học khác mới có thể kết luận”, bà Thủy nhấn mạnh.
Ở góc độ khác, TS Hoàng Dương Tùng – Chủ tịch Mạng lưới không khí sạch cho biết mức độ ô nhiễm tại Hà Nội không chỉ đến từ nội đô mà còn chịu tác động từ khu vực xung quanh. Ông nhận định: “Nguyên nhân gây ô nhiễm không khí ở Hà Nội… chịu tác động từ các nguồn phát thải ở Bắc Ninh, Ninh Bình, Hưng Yên”.
Ông Tùng nhấn mạnh cần đẩy mạnh giải pháp kiểm soát theo hướng liên vùng, đòi hỏi sự phối hợp chặt chẽ giữa Hà Nội và các địa phương. Ông đề xuất việc xác định rõ nguồn ô nhiễm, từ đó xây dựng chiến lược giảm thiểu đồng bộ để cải thiện chất lượng không khí trong thời gian tới.
