Loại cây ăn quả cực quý hiếm của Việt Nam, nằm trong 7 loại cây ăn quả cấm xuất khẩu giống

Bưởi Phúc Trạch được mệnh danh là đặc sản của huyện miền núi Hương Khê được Bộ Nông nghiệp và Phát triển nông thôn công nhận là một trong 7 loại cây ăn quả quý hiếm cấm xuất khẩu giống. Giống bưởi có quả to tròn, vị thanh, tép mọng nước này thường trồng tại vùng đất phù sa màu mỡ hoặc vùng đất ven đồi, như xã Hương Trạch, Phúc Trạch, Hương Đô, Hương Thủy, Hà Linh.

Cứ dịp tháng 3 dương lịch hàng năm, khi những vườn bưởi Phúc Trạch rộ hoa trắng tinh khôi là lúc người dân Hương Khê hối hả ra vườn “se duyên” cho giống bưởi đặc sản. Việc làm này nhằm thụ phấn bổ sung, tăng khả năng đậu quả cho cây.

Bưởi Phúc Trạch được chia thành 2 loại. Loại được nhân giống bằng cách chiết cành hoặc ghép mắt, thường gọi là bưởi đường. Loại được nhân giống bằng hạt được gọi là bưởi chua, có sức sống khỏe hơn nhưng chất lượng quả kém hẳn so với cây chiết, ghép.

Thời gian ra hoa của loại cây này không lâu nên việc thụ phấn cho bưởi cũng ngắn. Thông thường công việc thụ phấn này sẽ chỉ kéo dài trong khoảng thời gian 10 ngày đến 1 tháng tùy thuộc vào thời gian ra hoa của cây bưởi.

Để làm công việc thụ phấn cho bưởi, người dân sẽ hai hoa từ cây bưởi rồi dùng một vật chổi mềm quét lấy phấn hoa. Những cây chổi mềm chứa phấn này sẽ được người dân quét vào những bông hoa bưởi đường. Đối với những bông hoa ở trên cao người dân sẽ cần phải dùng đến những chiếc sào dài mới có thể quét phấn.

Quá trình chọn lựa hoa để thụ phẫn cũng rất kỹ càng khi đó phải là những bông hoa đẹp và cho ra chất lượng nhất, cánh mịn, đều và khi chấm thử vào lòng bàn tay sẽ cho ra phấn hoa màu vàng.

Công việc thụ phấn bổ sung cho buổi không quá khó mà cần sự tỉ mỉ của người làm, sự kiên trì khi có rất nhiều hoa bưởi cần thụ phấn. Theo kinh nghiệm của người dân nơi đây hoa bưởi nếu được ong bướm thụ phấn sẽ chỉ đạt 30%. Còn khi được thụ phấn thủ công sẽ tăng lên khoảng 80% đậu quả cho cây bưởi.

Ngoài việc thụ phấn bổ sung, người trồng bưởi phải vệ sinh những chùm hoa bưởi đang đậu quả bằng cách bóc tách những hoa đã héo ủa, có sức sống yếu hoặc những cành hoa còn sót lại. Việc này giúp cây dễ đậu quả và đảm bảo chất lượng phát triển quả.