Zalo bị tố ‘áp đặt’ người dùng chấp thuận điều khoản: Có dấu hiệu ‘vượt mặt’ quy định của pháp luật?
Người dùng phản ứng vì điều khoản bị cho là bất hợp lý
Những ngày gần đây, khi đăng nhập vào Zalo, không ít người bất ngờ nhận được thông báo yêu cầu đồng ý với bộ điều khoản dịch vụ mới để tiếp tục sử dụng. Nội dung cập nhật này nhanh chóng tạo ra làn sóng tranh luận trong cộng đồng người dùng.
Trao đổi với phóng viên Báo Tiền Phong, anh Trần Danh Trọng (Hà Tĩnh) cho biết anh cảm thấy không hài lòng khi nhiều điều khoản được soạn thảo theo hướng chung chung, thiếu minh bạch và có khả năng gây thiệt thòi cho người sử dụng, đặc biệt liên quan đến quyền riêng tư và dữ liệu cá nhân.
Theo anh Trọng, điều khiến anh lo ngại hơn cả là việc Zalo đưa ra lựa chọn mang tính “được dùng hoặc bị loại bỏ”, khi người dùng không chấp thuận điều khoản sẽ đối mặt nguy cơ bị khóa tài khoản sau 45 ngày. Cách làm này, theo anh, thể hiện sự thiếu tôn trọng và không tạo ra cơ chế lựa chọn công bằng cho người dùng.
Cùng chung quan điểm, chị Nguyễn Thu Trang (phường Cầu Giấy, Hà Nội) chia sẻ sự khó chịu khi Zalo đột ngột đặt ra yêu cầu phải đồng ý với các điều khoản mới nếu muốn tiếp tục sử dụng dịch vụ.
Chị Trang cho rằng cách triển khai này mang tính cưỡng ép, không đi kèm giải thích rõ ràng về việc quyền lợi và nghĩa vụ của người dùng sẽ thay đổi ra sao. “Các điều khoản được trình bày dài dòng, khó tiếp cận, khiến người dùng phổ thông gần như không còn lựa chọn nào khác ngoài việc bấm đồng ý”, chị nói.
Ngoài ra, chị cũng bày tỏ lo ngại trước những nội dung liên quan đến việc thu thập và xử lý dữ liệu cá nhân được thể hiện chưa rõ ràng, tiềm ẩn nguy cơ xâm phạm quyền riêng tư. Theo chị Trang, một nền tảng mạng xã hội lớn cần minh bạch hơn và thực sự trao cho người dùng quyền từ chối, thay vì đưa ra cảnh báo khóa tài khoản sau 45 ngày nếu không chấp thuận.
.png)
Zalo "áp đặt" người dùng đồng ý với thỏa thuận điều khoản.
Theo ghi nhận của phóng viên, sau khi Zalo áp dụng hình thức buộc người dùng phải đồng ý điều khoản mới, nhiều ý kiến đã xuất hiện trên các nền tảng mạng xã hội. Một số người đặt câu hỏi về tính hợp pháp của cách làm này, trong khi không ít người lo ngại nguy cơ bị kiểm soát dữ liệu cá nhân nếu chấp thuận.
Trên TikTok, nhiều tài khoản thậm chí kêu gọi ngừng sử dụng Zalo, đề xuất chuyển sang các ứng dụng khác hoặc mong muốn cơ quan quản lý xây dựng một nền tảng tương tự, bảo đảm hành lang pháp lý, quyền riêng tư và an toàn dữ liệu cho người dùng.
Dưới góc nhìn pháp lý
Phân tích vụ việc, luật sư Trần Xuân Tiền – Trưởng Văn phòng Luật sư Đồng Đội – cho rằng nếu một doanh nghiệp nắm giữ vị trí chi phối trên thị trường mà buộc người dùng phải chấp nhận các điều kiện bất lợi, như lựa chọn giữa việc mất quyền tiếp cận dịch vụ thiết yếu hoặc phải cung cấp dữ liệu cá nhân nhạy cảm, thì hành vi đó có dấu hiệu lạm dụng vị thế thị trường, điều bị cấm theo Luật Cạnh tranh.
Luật sư Tiền cũng dẫn chiếu Luật Bảo vệ dữ liệu cá nhân năm 2025, trong đó quy định sự đồng ý của chủ thể dữ liệu chỉ có giá trị pháp lý khi được đưa ra một cách tự nguyện, cụ thể, rõ ràng và có thể kiểm chứng. Trong trường hợp người dùng bị đặt vào thế buộc phải đồng ý để tránh bị khóa tài khoản, yếu tố “tự nguyện” cần được xem xét hết sức thận trọng.
.png)
Theo ông, nếu việc không đồng ý dẫn đến hậu quả nghiêm trọng như gián đoạn liên lạc, ảnh hưởng công việc hay sinh kế, thì sự chấp thuận đó có thể bị coi là hình thành trong điều kiện bị gây áp lực, không phản ánh đúng ý chí tự do của người dùng. Do đó, hành vi của Zalo có dấu hiệu tạo sức ép và cần được cơ quan chức năng đánh giá khách quan, độc lập.
Luật sư Tiền cũng lưu ý rằng Luật Bảo vệ dữ liệu cá nhân yêu cầu mục đích xử lý dữ liệu phải cụ thể, trong khi một số điều khoản của Zalo lại sử dụng khái niệm chung chung, mở rộng quyền khai thác dữ liệu theo hướng không giới hạn. Đáng chú ý, việc Zalo triển khai cập nhật này vào thời điểm cận kề ngày Luật Bảo vệ dữ liệu cá nhân có hiệu lực (1/1/2026) càng khiến dư luận đặt dấu hỏi.
Cùng trao đổi với Báo Tiền Phong, Tiến sĩ Đặng Văn Cường – Trưởng Văn phòng Luật sư Chính Pháp – cho rằng việc sử dụng và khai thác thông tin cá nhân trên mạng xã hội phải tuân thủ nghiêm các quy định pháp luật. Những thỏa thuận trái với Luật An ninh mạng, Luật Bảo vệ dữ liệu cá nhân hoặc các văn bản liên quan đều có thể bị xem là vô hiệu.
Ông Cường phân tích, điều khoản cho phép đơn vị phát hành Zalo thu thập và xử lý nhiều loại dữ liệu cá nhân như số điện thoại, giấy tờ tùy thân, hình ảnh, mối quan hệ… cần phải phù hợp với các quy định về sự đồng ý của chủ thể dữ liệu. Đặc biệt, Luật Bảo vệ dữ liệu cá nhân có hiệu lực từ năm 2026 nghiêm cấm việc thu thập dữ liệu ngoài phạm vi thỏa thuận và yêu cầu cung cấp hình ảnh, giấy tờ tùy thân để xác thực tài khoản.
Theo vị luật sư này, một số nội dung trong điều khoản mà Zalo đưa ra hiện nay có dấu hiệu vượt quá giới hạn pháp luật cho phép, đòi hỏi cơ quan quản lý cần sớm vào cuộc để làm rõ và bảo vệ quyền lợi chính đáng của người dùng.
Như điều số 5 về "Thu thập, sử dụng và bảo vệ thông tin người dùng" do Zalo đưa ra, đồng nghĩa với việc người dùng cho phép, chấp thuận để VNG (đơn vị phát hành ứng dụng) có quyền "sử dụng những biện pháp kỹ thuật cho mục đích thu thập và xử lý các dữ liệu liên quan đến Tài khoản của người dùng". Thông tin có thể bao gồm số điện thoại, căn cước công dân, hộ chiếu, họ tên, tuổi, giới tính, mối quan hệ gia đình, thư điện tử (email), hình ảnh cá nhân,...
"Đối với điều khoản này thì nội dung thỏa thuận sử dụng thông tin người dùng phải phù hợp với Luật Bảo vệ dữ liệu cá nhân sẽ có hiệu lực từ 2026. Cụ thể, Điều 11 "thu thập, phân tích, tổng hợp dữ liệu cá nhân" quy định: Dữ liệu cá nhân được thu thập phải được sự đồng ý của chủ thể dữ liệu cá nhân trước khi thu thập, trừ trường hợp pháp luật có quy định khác...", luật sư Cường nói và cho rằng, hành vi "áp đặt" của Zalo đang "vượt mặt quy định pháp luật".
