Vụ show ‘Về đây bốn cánh chim trời’ bị hủy ngang: Trách nhiệm của các nghệ sĩ đã nhận 50% cát-xê
Sau thông tin bà Nguyễn Thị Thu Hà, Giám đốc Ngọc Việt có thể đối diện đến án tù chung thân, nhiều khán giả không khỏi thắc mắc các nghệ sĩ đã nhận 50% cát-xê có vô can trong vụ show bị hủy sát giờ diễn.
Ngày 30/12, Cơ quan Cảnh sát điều tra Công an TP Hà Nội đã khởi tố bị can đối với bà Nguyễn Thị Thu Hà, Giám đốc kiêm người đại diện theo pháp luật của Công ty TNHH Ngọc Việt Education, để điều tra về hành vi lừa đảo chiếm đoạt tài sản liên quan việc tổ chức đêm nhạc “Về đây bốn cánh chim trời” bị hủy ngay trước giờ diễn.
Nhận định về vụ việc, luật sư Đặng Văn Cường (Đoàn luật sư TP Hà Nội) cho biết kết quả xác minh ban đầu cho thấy chương trình không đủ điều kiện pháp lý để tổ chức, nhưng ban tổ chức vẫn bán vé và thu tiền của khán giả gây bức xúc dư luận.
Theo luật sư Đặng Văn Cường, thủ đoạn gian dối trong vụ việc là việc thông báo thời gian, địa điểm và nội dung chương trình nhằm tạo niềm tin cho người mua vé, trong khi thực tế chương trình chưa đủ điều kiện để được cấp phép tổ chức. Việc vẫn tiếp tục bán vé, thu tiền được cho là dẫn đến hành vi chiếm đoạt tài sản, với số tiền lên tới hàng tỷ đồng.
Luật sư Đặng Văn Cường phân tích, hành vi trên có dấu hiệu cấu thành tội Lừa đảo chiếm đoạt tài sản theo khoản 4 Điều 174 Bộ luật Hình sự, với khung hình phạt từ 12 đến 20 năm tù hoặc tù chung thân.
Khán giả được hoàn tiền ra sao?
Theo luật sư, những người mua vé sẽ được xác định là bị hại trong vụ án hình sự và có quyền tham gia tố tụng từ giai đoạn điều tra, đồng thời yêu cầu bồi thường thiệt hại, khắc phục hậu quả.
Thiệt hại được xem xét bồi thường không chỉ gồm tiền mua vé mà còn có thể bao gồm các chi phí phát sinh hợp lý như đi lại, lưu trú, ăn ở và những khoản thiệt hại khác nếu người mua vé chứng minh được.
Để bảo đảm quyền lợi cho khán giả, cơ quan điều tra có thể áp dụng các biện pháp tố tụng như phong tỏa tài khoản, kê biên tài sản, xác minh dòng tiền nhằm thu hồi số tiền bị chiếm đoạt và hoàn trả theo quy định.
Luật sư khuyến cáo người đã mua vé cần chủ động liên hệ cơ quan điều tra, cung cấp thông tin cá nhân và chứng từ mua vé, kèm bản sao vé giấy hoặc vé điện tử, để được xác định tư cách bị hại và làm căn cứ yêu cầu bồi thường.
Trong quá trình điều tra, cơ quan chức năng cũng sẽ làm rõ quy trình cấp phép chương trình và trách nhiệm của các cá nhân, tổ chức liên quan. Trường hợp có căn cứ cho thấy ngoài bị can đã bị khởi tố còn có người biết rõ chương trình không đủ điều kiện tổ chức nhưng vẫn giúp sức bán vé, thu tiền, các cá nhân này có thể bị xử lý hình sự với vai trò đồng phạm.
Nghệ sĩ có vô can?
Sau khi Cơ quan Cảnh sát điều tra khởi tố, bắt tạm giam giám đốc đơn vị tổ chức đêm nhạc “Về đây bốn cánh chim trời”, dư luận đặc biệt quan tâm trách nhiệm pháp lý của các nghệ sĩ tham gia chương trình bị hủy.
Trao đổi với Tiền Phong, luật sư Ngô Anh Tuấn (Đoàn luật sư TP Hà Nội) cho biết ở thời điểm hiện tại chưa có căn cứ pháp lý để quy kết các nghệ sĩ có hành vi lừa đảo hoặc phải chịu trách nhiệm hình sự.
Theo luật sư Ngô Anh Tuấn, trách nhiệm của nghệ sĩ cần được phân loại theo từng trường hợp cụ thể. Với những nghệ sĩ chưa nhận thù lao, họ được xem là không liên quan về trách nhiệm hình sự trong vụ án này. Với nhóm nghệ sĩ đã nhận khoảng 50% cát-xê theo hợp đồng, trách nhiệm sẽ phụ thuộc vào nhận thức và hành vi của từng người.
Luật sư Ngô Anh Tuấn phân tích, nếu nghệ sĩ biết rõ chương trình không thể tổ chức hoặc không đủ điều kiện pháp lý nhưng vẫn nhận tiền từ ban tổ chức và không thực hiện nghĩa vụ biểu diễn, họ có thể bị xem xét trách nhiệm với vai trò đồng phạm. Ngược lại, nếu nghệ sĩ không biết chương trình không thể diễn ra, vẫn có mặt tại địa điểm tổ chức để thực hiện hợp đồng, họ chỉ là người vô tình liên quan và không cấu thành hành vi phạm tội.
Về hậu quả dân sự, luật sư cho rằng số tiền nghệ sĩ đã nhận từ ban tổ chức, nếu được xác định có liên quan đến hành vi phạm tội đang bị điều tra, có thể bị buộc hoàn trả để phục vụ bồi thường thiệt hại cho bị hại, trong trường hợp này là khán giả mua vé.
Ở góc độ khác, luật sư Ngô Anh Tuấn cho rằng việc hủy đêm nhạc vào phút chót không chỉ đặt ra vấn đề pháp lý mà còn là câu chuyện về trách nhiệm nghề nghiệp của nghệ sĩ. Nếu nghệ sĩ tôn trọng khán giả và các tác giả được vinh danh trong chương trình, họ cần có mặt để thực hiện cam kết biểu diễn, trừ trường hợp bất khả kháng.
Theo luật sư, trong trường hợp ban tổ chức chưa hoàn thành nghĩa vụ tài chính, quan hệ giữa nghệ sĩ và công ty tổ chức là quan hệ dân sự và có thể giải quyết bằng thương lượng hoặc khởi kiện, thay vì từ chối biểu diễn ngay trước giờ diễn.
Luật sư Ngô Anh Tuấn nhận định, nghệ sĩ không lừa dối khán giả vì mâu thuẫn phát sinh chủ yếu nằm giữa nghệ sĩ và nhà sản xuất. Tuy nhiên, việc từ chối biểu diễn vào phút chót có thể bị nhìn nhận là thiếu trách nhiệm, thiếu chuyên nghiệp và thiếu tự trọng nghề nghiệp, qua đó gián tiếp đẩy đơn vị tổ chức vào thế bế tắc, cộng hưởng với các sai phạm khác và làm mức độ phẫn nộ của khán giả tăng cao.
“Họ không lừa dối khán giả, bởi mâu thuẫn phát sinh là giữa nghệ sĩ và nhà sản xuất. Tuy nhiên, việc từ chối biểu diễn vào phút chót cho thấy sự thiếu trách nhiệm, thiếu chuyên nghiệp và thiếu tự trọng nghề nghiệp. Chính điều này đã gián tiếp đẩy đơn vị tổ chức vào thế bế tắc, cộng hưởng với các sai phạm khác, khiến sự phẫn nộ của khán giả bị đẩy lên cao và sự việc trở nên nghiêm trọng hơn”, luật sư Ngô Anh Tuấn nhận định.
Luật sư cũng cho rằng sự việc là đáng tiếc với chính các nghệ sĩ tham gia chương trình, khi họ có thể chịu thiệt hại về hình ảnh lẫn kinh tế do đã bỏ thời gian, công sức tập luyện, chuẩn bị nhưng không thể biểu diễn.
