Bộ Công an đề xuất phát triển ‘siêu ứng dụng’ 100% người dùng xác thực danh tính thật qua VNeID
Theo dự thảo, VNeID dự kiến sẽ thành siêu ứng dụng tích hợp: Ví điện tử quốc gia & thanh toán số, Chữ ký số cá nhân, Kho dữ liệu cá nhân, Email chính thức cho mỗi công dân, Mạng xã hội.
Quyền lợi, trách nhiệm của “công dân số”
Theo Bộ Công an, phát triển công dân số toàn diện là yêu cầu cần thiết, phù hợp với chủ trương, đường lối của Đảng và Nhà nước. Công dân số gắn với xã hội số và chính phủ số, trở thành 3 trụ cột để phát triển kinh tế, đưa đất nước vào nhóm dẫn đầu về an toàn, an ninh không gian mạng, an ninh dữ liệu và bảo vệ dữ liệu.
Về mặt pháp lý, Bộ Công an cho biết hiện chưa có văn bản nào quy định thống nhất về “công dân số”. Các lợi ích và trách nhiệm của công dân khi tham gia môi trường số hiện được đề cập chưa đồng bộ, rải rác ở nhiều văn bản khác nhau như Luật Căn cước (danh tính điện tử), Luật An ninh mạng, Luật Giao dịch điện tử (hành vi, giao dịch), Luật Tiếp cận thông tin (quyền tiếp cận dữ liệu). Vì vậy, theo Bộ Công an, việc thiếu một định nghĩa rõ ràng cùng hệ thống quyền lợi và trách nhiệm thống nhất đang là khoảng trống cần được bổ sung để thúc đẩy chuyển đổi số quốc gia, phát triển xã hội số, đồng thời bảo đảm quyền con người, quyền công dân trên môi trường mạng. Trên cơ sở đó, Bộ Công an cho rằng cần có một văn bản quy phạm pháp luật điều chỉnh để thúc đẩy phát triển công dân số.
Trong dự thảo, “công dân số” được định nghĩa là công dân Việt Nam được định danh, xác thực trên môi trường số. Công dân số có khả năng sử dụng dịch vụ công và dịch vụ số an toàn, hợp pháp, đồng thời đóng góp dữ liệu và tham gia các hoạt động chuyển đổi số quốc gia.
Về quyền lợi, dự thảo nêu công dân số được sở hữu và quản lý danh tính số. Công dân số được tiếp cận, sử dụng và hưởng lợi từ dịch vụ số. Công dân số được bảo vệ và bảo đảm an toàn trên môi trường số, đồng thời được tham gia dân chủ và giám sát số. Để được hưởng các quyền lợi này, công dân cần tạo lập và cập nhật dữ liệu, sử dụng dịch vụ công trực tuyến, tuân thủ pháp luật, ứng xử văn minh và có trách nhiệm đóng góp xây dựng xã hội số.
Đề xuất mở rộng VNeID thành “siêu ứng dụng”
Trong dự thảo, Bộ Công an đề xuất cơ chế khuyến khích nhằm “tạo động lực cho công dân tích cực tham gia vào môi trường số”. Cụ thể, Bộ Công an kiến nghị miễn 100% phí, lệ phí với các thủ tục hành chính cơ bản, thiết yếu như khai sinh, khai tử, kết hôn, cư trú khi thực hiện trực tuyến. Đồng thời, giảm tối thiểu 50% phí, lệ phí đối với các thủ tục có tần suất cao như cấp, đổi căn cước, giấy phép lái xe, đăng ký xe.
Đáng chú ý, Bộ Công an đề xuất khi giao dịch qua ứng dụng định danh quốc gia VNeID, công dân số sẽ được áp dụng chính sách miễn, giảm thuế lệ phí trước bạ, thuế khoán. Theo lý giải của Bộ Công an, cần một cơ chế đột phá, thống nhất trên toàn quốc để khuyến khích người dân thay đổi thói quen, ưu tiên sử dụng dịch vụ công trực tuyến, bảo đảm chuyển đổi số diễn ra nhanh chóng và hiệu quả.
Riêng với VNeID, Bộ Công an đề xuất xây dựng ứng dụng này trở thành kênh giao tiếp, phản biện chính thức giữa công dân và nhà nước. Song song đó, VNeID được định hướng mở rộng thành một “siêu ứng dụng” với các tiện ích không giới hạn, gồm cung cấp “ví điện tử quốc gia” và dịch vụ thanh toán số. Ứng dụng cũng có thể cung cấp “chữ ký số cá nhân” an toàn, kho dữ liệu cá nhân, cấp “địa chỉ thư điện tử” chính thức cho mỗi công dân, đồng thời phát triển “mạng xã hội”.
Bộ Công an nêu thực trạng các mạng xã hội do doanh nghiệp tư nhân phát triển phát sinh vấn đề tài khoản ảo, tin giả, lừa đảo. Trong khi đó, Nhà nước hiện thiếu một kênh giao tiếp chính danh và hai chiều để truyền thông chính sách và lắng nghe phản biện. Vì vậy, Bộ Công an cho rằng cần tạo ra một mạng xã hội mà 100% người dùng được xác thực danh tính tuyệt đối qua VNeID. Đây được xem là kênh chính thức để công dân góp ý, phản biện, đồng thời giúp cơ quan nhà nước thông báo và giải quyết gốc rễ vấn nạn tin giả.
