Sau khi bị khởi tố do trốn thuế 2100 tỷ, Hoàng Hường có được giảm nhẹ hình phạt nhờ làm từ thiện?
Sau khi Hoàng Hường bị tạm giam và cấm đi khỏi nơi cư trú, cư dân mạng đặt ra câu hỏi liệu bà có được giảm nhẹ mức án nhờ liên tục làm từ thiện hay không?.
Cơ quan Cảnh sát điều tra Bộ Công an vừa khởi tố vụ án và 6 bị can liên quan đến hành vi vi phạm quy định về kế toán gây hậu quả nghiêm trọng. Trong đó, có bà Hoàng Thị Hường (thường gọi là Hoàng Hường), hai em rể và ba nhân viên. Theo Điều 221 Bộ luật Hình sự (BLHS), tội danh này có khung hình phạt cao nhất lên tới 20 năm tù.
Bên cạnh hoạt động kinh doanh dẫn tới vụ án, bà Hường còn được biết đến qua nhiều hoạt động từ thiện. Cũng từ đây, độc giả đặt câu hỏi: Việc làm từ thiện có được xem là tình tiết giảm nhẹ khi xử lý hình sự hay không?.
Luật sư Hoàng Anh Sơn (Đoàn Luật sư TP.HCM) cho biết, trong thực tiễn, các vụ án liên quan thuế, tài chính, kế toán thường rất phức tạp. Khi cá nhân bị truy cứu trách nhiệm hình sự về tội vi phạm quy định về kế toán gây hậu quả nghiêm trọng theo Điều 221 BLHS, mức phạt có thể dao động lớn. Tùy theo tính chất, hậu quả và tình tiết của từng vụ việc.
Về khả năng giảm nhẹ nhờ hoạt động từ thiện, cần căn cứ Điều 51 BLHS. Khoản 1 Điều 51 liệt kê các tình tiết giảm nhẹ được quy định cụ thể. Tuy nhiên, việc làm từ thiện không nằm trong các tình tiết bắt buộc phải coi là giảm nhẹ.
Khoản 2 của Điều 51 cho phép Tòa án khi quyết định hình phạt có thể xem xét “đầu thú hoặc tình tiết khác” (những tình tiết không thuộc khoản 1) làm cơ sở giảm nhẹ. Song, điều đó thuộc thẩm quyền của HĐXX và phải được ghi rõ trong bản án nếu có.
Nói cách khác, về nguyên tắc, nếu vụ án được đưa ra xét xử, hoạt động từ thiện của bị cáo có thể được Tòa án xem xét như một tình tiết giảm nhẹ (thuộc “tình tiết khác”), nhưng không có nghĩa là tự động được giảm án. Mọi quyết định phụ thuộc vào đánh giá tổng thể của Tòa án về nhân thân, động cơ, hậu quả hành vi và các tình tiết tăng, giảm nêu trong hồ sơ.
Luật sư Sơn cũng nhắc rằng có những trường hợp người phạm tội dùng tiền phạm tội để làm từ thiện nhằm “đánh bóng” hình ảnh, che chắn hành vi phi pháp. Với những đối tượng như vậy, pháp luật cần xử lý nghiêm nhằm đảm bảo tính răn đe.
Tóm tắt về khung hình phạt quy định tại Điều 221 BLHS (tội vi phạm quy định về kế toán gây hậu quả nghiêm trọng):
- Phạm tội gây thiệt hại từ 100 triệu đến dưới 300 triệu đồng (hoặc dưới 100 triệu đồng nhưng đã bị xử lý kỷ luật hoặc xử phạt hành chính trước đó) có thể bị xử phạt cải tạo không giam giữ đến 3 năm hoặc phạt tù từ 1–5 năm. Các hành vi điển hình như giả mạo, khai man, tẩy xóa tài liệu kế toán; lập hai hệ thống sổ kế toán; bỏ ngoài sổ tài sản, nguồn vốn; hủy bỏ tài liệu kế toán trước thời hạn quy định,...
- Nếu phạm tội vì vụ lợi, có tổ chức, dùng thủ đoạn tinh vi hoặc gây thiệt hại từ 300 triệu đến dưới 1 tỷ đồng sẽ bị phạt tù từ 3–12 năm.
- Nếu gây thiệt hại 1 tỷ đồng trở lên, khung hình phạt là 10–20 năm tù.
Ngoài ra, người phạm tội còn có thể bị cấm đảm nhiệm chức vụ hoặc làm công việc nhất định từ 1–5 năm và có thể bị tịch thu một phần hoặc toàn bộ tài sản.
Khi vụ án được điều tra, truy tố và đưa ra xét xử, tòa án sẽ cân nhắc đầy đủ các yếu tố như tính chất, mức độ hành vi, hậu quả, nhân thân bị cáo cùng tình tiết tăng nặng, giảm nhẹ. Trong đó, việc làm từ thiện có thể được xem xét nhưng không phải là yếu tố tự động miễn giảm trách nhiệm hình sự.
