Tổng thống Donald Trump họp khẩn, ra tuyên bố nóng ngay sau khi Israel tấn công Iran
Những cam kết về "gìn giữ hòa bình" của Tổng thống Mỹ Donald Trump bị ảnh hưởng lớn sau khi Israel không kích quy mô lớn vào Iran.
Sau nhiều tuyên bố mạnh mẽ trong chiến dịch tranh cử về việc sẽ chấm dứt các xung đột toàn cầu và khôi phục hòa bình thế giới, Tổng thống Mỹ Donald Trump đang đối mặt với một thực tế trái ngược chỉ sau chưa đầy 5 tháng nhậm chức nhiệm kỳ hai. Tình hình leo thang tại Trung Đông và chiến sự kéo dài ở Ukraine đang đặt ra những dấu hỏi lớn về tính khả thi của chính sách đối ngoại mà ông Trump theo đuổi.
Rạng sáng 13/6, Israel – đồng minh thân cận của Mỹ đã thực hiện một loạt cuộc tấn công nhằm vào các mục tiêu quân sự tại Iran, trong một động thái bất ngờ được đánh giá là có nguy cơ kích hoạt một cuộc chiến tranh toàn diện trong khu vực. Dù Israel khẳng định đây là quyết định độc lập, giới quan sát cho rằng hành động này đã ảnh hưởng nghiêm trọng đến những nỗ lực ngoại giao của Nhà Trắng trong việc nối lại đối thoại hạt nhân với Tehran.
Các nguồn tin từ Nhà Trắng cho biết Tổng thống Trump đã kêu gọi Thủ tướng Israel Benjamin Netanyahu không tấn công Iran. Chính ông Trump cũng từng đe dọa sẽ ném bom quốc gia Hồi giáo này nếu những cuộc đàm phán hạt nhân thất bại. Tuy nhiên, những lời khuyên này dường như không được lắng nghe. Đại sứ Israel tại Liên Hợp Quốc Danny Danon xác nhận rằng Washington được thông báo nhưng không tham gia vào quyết định tấn công.
Đặc phái viên Trung Đông Steve Witkoff, trợ lý thân cận của Tổng thống Trump và là người dẫn đầu các cuộc đàm phán gián tiếp với Iran trong nhiều tháng qua đã không thành công trong việc thuyết phục Israel kiên nhẫn.
Trong khi đó, những cam kết trước đây của Tổng thống Trump về việc chấm dứt chiến sự tại Ukraine và đạt được lệnh ngừng bắn bền vững ở Gaza đến nay vẫn chưa có tiến triển đáng kể. Thỏa thuận ngừng bắn giữa Israel và Hamas – từng được xem là dấu ấn đầu nhiệm kỳ hai – đã nhanh chóng đổ vỡ chỉ vài tuần sau lễ nhậm chức.
Một số quan chức trong chính quyền Mỹ cũng bày tỏ sự lo ngại về nỗ lực ngoại giao của ông sau khi tái đắc cử, ngay cả trước khi Israel tấn công Iran.
Chuyên gia Brett Bruen, cựu cố vấn chính sách đối ngoại của cựu Tổng thống Barack Obama cho biết: "Ngoại giao của Tổng thống Trump là một trong những "nạn nhân" đầu tiên của các cuộc tấn công này".
Cũng theo chuyên gia này, ông Trump đã phải "vật lộn nhiều" để đạt được lệnh ngừng bắn ở Gaza, chứ chưa nói đến hòa bình trong những cuộc xung đột lớn. Iran có vẻ đã hứa hẹn nhiều, nhưng Thủ tướng Netanyahu đã phá hỏng tất cả.
Sau khi Israel tấn công, ông Trump đã có phát biểu trên mạng xã hội X: "Iran không thể có bom hạt nhân và chúng tôi hy vọng sẽ quay lại bàn đàm phán. Chúng ta sẽ xem. Có một số người trong ban lãnh đạo sẽ không quay trở lại".
Nhà Trắng cho biết thêm, Tổng thống Mỹ đã dự cuộc họp khẩn với Hội đồng An ninh Quốc gia, có sự tham gia của các giám đốc an ninh và quan chức cấp cao từ nhiều cơ quan chính phủ. Đây là một trong những cuộc họp hiếm hoi của Hội đồng An ninh Quốc gia dưới thời ông Trump, kể từ khi căng thẳng Trung Đông gia tăng.
Các cuộc không kích của Israel diễn ra trong khi chính quyền Trump vẫn chưa đưa ra một chiến lược thay thế rõ ràng cho thỏa thuận hạt nhân năm 2015 giữa Iran và các cường quốc, vốn đã bị ông Trump hủy bỏ trong nhiệm kỳ đầu. Nhiều nhà lập pháp Dân chủ, trong đó có Thượng nghị sĩ Chris Murphy cho rằng: "Đây là thảm họa do chính Tổng thống Trump và Thủ tướng Netanyahu gây ra, và giờ đây khu vực này có nguy cơ rơi vào một cuộc xung đột mới, chết chóc".
Tổng thống Mỹ Donald Trump. Ảnh: Reuters
Hiện chưa rõ liệu các cuộc không kích của Israel có dẫn đến một cuộc chiến tranh khu vực hay không, nhưng giới phân tích cảnh báo rằng Iran có thể coi các tài sản của Mỹ trong khu vực là mục tiêu phản công hợp pháp. Các lực lượng thân Iran, như nhóm Houthi ở Yemen, có thể tiếp tục tấn công các tàu thương mại Mỹ ở Biển Đỏ.
Bên cạnh đó, khả năng Israel đạt được mục tiêu phá hủy hoàn toàn chương trình hạt nhân Iran vẫn bị đặt nghi vấn, đặc biệt là khi các cơ sở như nhà máy làm giàu Fordow được bảo vệ nghiêm ngặt dưới lòng đất.
