Israel bị đồng minh thân cận dằn mặt, tuyên bố: ‘Đừng biến lãnh thổ của chúng tôi thành bàn đạp đánh Iran’
Căng thẳng giữa Israel và Iran ngày càng gia tăng. Trong bối cảnh đó, láng giềng cũng là đồng minh ‘ruột’ của Israel lại lên tiếng khẳng định lập trường trung lập, không cho bên nào dùng lãnh thổ của mình để thực hiện các cuộc tấn công.
Azerbaijan và Israel có mối quan hệ chiến lược gắn bó sâu sắc, dự trên lợi ích kinh tế và hợp tác quân sự. Quan hệ hai nước đã khăng khít như vậy suốt nhiều thập kỷ. Baku là một trong những nguồn cung cấp dầu mỏ hàng đầu cho Israel, trong khi Israel đóng vai trò quan trọng trong việc cung cấp vũ khí hiện đại cho Azerbaijan, bao gồm máy bay không người lái (UAV), hệ thống phòng không và công nghệ giám sát an ninh.
Mối quan hệ này càng được củng cố rõ nét sau cuộc chiến Nagorno-Karabakh năm 2020. Khi đó, vũ khí công nghệ cao từ Israel đã đóng vai trò then chốt giúp Azerbaijan giành lợi thế rõ rệt trước lực lượng Armenia. Sự hợp tác về an ninh giữa hai quốc gia ngày càng bền chặt, Azerbaijan trở thành một trong những đối tác chiến lược quan trọng nhất của Israel tại khu vực Nam Caucasus.
Tuy nhiên, trong bối cảnh xung đột Israel – Iran đang ngày càng leo thang, vai trò và vị thế của Azerbaijan trở nên đặc biệt nhạy cảm. Đất nước này nằm ngay sát biên giới Iran và có một cộng đồng người Azerbaijan lớn sống trong lòng Iran. Giờ đây Baku bị đặt vào thế khó khi vừa là đối tác của Israel, vừa phải duy trì quan hệ hoà bình với láng giềng phía nam.
Trước nguy cơ bị cuốn vào vòng xoáy đối đầu, Azerbaijan đã chọn con đường trung lập. Ngoại trưởng Jeyhun Bayramov trong cuộc điện đàm với người đồng cấp Iran, ông Abbas Araghchi, đã tuyên bố dứt khoát rằng: “Azerbaijan sẽ không bao giờ cho phép lãnh thổ của mình được sử dụng để tấn công các quốc gia thân thiện, bao gồm cả Iran. Dưới bất kỳ hoàn cảnh nào, chúng tôi cũng sẽ không cho phép không phận hay lãnh thổ của mình trở thành bàn đạp cho các hoạt động quân sự chống lại Iran hoặc bất kỳ quốc gia nào khác”.
Thiệt hại tại khu dân cư ở Bat Yam, Israel sau khi bị tên lửa Iran tấn công hôm 15-6. Ảnh: REUTERS
Trước các cáo buộc ngầm rằng Azerbaijan có thể hỗ trợ Israel trong các chiến dịch nhắm vào Iran, các nhà phân tích cho rằng khả năng Tehran đáp trả Baku là rất thấp.
Ông Farhad Mammadov, Giám đốc Trung tâm Nghiên cứu Nam Caucasus (CSSC), nhận định rằng Iran sẽ chỉ xem xét hành động nếu Azerbaijan trực tiếp cho phép không phận hoặc lãnh thổ của mình bị sử dụng để tiến hành tấn công. Hiện tại Baku không chứa bất cứ cơ sở quân sự nào của Israel hay Mỹ.
Việc giữ vững lập trường trung lập giúp Azerbaijan tránh bị cuốn vào xung đột quy mô khu vực, đồng thời củng cố vị thế đối thoại giữa các bên. Trong khi các vụ không kích, chiến tranh mạng và căng thẳng ngoại giao giữa Israel và Iran ngày càng gia tăng, sự lựa chọn trung lập của Baku được coi là một bước đi chiến lược khôn ngoan, nhằm duy trì hòa bình và ổn định cho khu vực Nam Caucasus. Nơi đây đã nhiều lần chìm trong xung đột vũ trang và bất ổn sắc tộc.
