Người nước ngoài duy nhất được phong anh hùng ở Việt Nam, cấp bậc lên đến Đại tá quân đội
Tính đến nay, người đàn ông này vẫn là người nước ngoài duy nhất ở Việt Nam được phong Anh hùng Lực lượng vũ trang nhân dân và vinh dự kết nạp vào Đảng.
Kostas Sarantidis, sinh năm 1927 trong một gia đình công nhân tại miền Bắc Hy Lạp, từng trải qua những năm tháng tuổi trẻ đầy bi kịch trước khi trở thành một trong những chiến sĩ đặc biệt nhất của quân đội Việt Nam. Năm 1943, ở tuổi 16, ông bị bắt đi lính, đưa sang Đức phục vụ cho chế độ phát xít Hitler. Trên đường di chuyển qua Nam Tư, ông đã trốn thoát, sống chui lủi trên những chuyến tàu dọc biên giới Nam Tư – Hy Lạp, mang thân phận không giấy tờ, không quốc gia.
Sau chiến tranh thế giới, vì không thể trở về quê hương, Sarantidis bị ép gia nhập đội quân lê dương Pháp và bị điều tới Đông Dương với nhiệm vụ tham gia chiến tranh. Thế nhưng, bước ngoặt lớn đến vào năm 1946, khi ông đặt chân tới Sài Gòn. Chứng kiến cảnh người dân Việt Nam vô tội bị đàn áp, bắn giết, ông dần nhận ra bản chất phi nghĩa của đội quân viễn chinh và sự chính đáng của cuộc kháng chiến Việt Nam. Từ một người lính của quân xâm lược, ông quyết định đào ngũ, đi theo Mặt trận Việt Minh và vinh dự trở thành “anh Bộ đội Cụ Hồ”.
Từ đó, chàng trai Hy Lạp mang tên Việt Nam là Nguyễn Văn Lập, cống hiến trọn tuổi trẻ cho cuộc chiến giành độc lập của dân tộc. Theo báo Quân đội Nhân dân, trong cuốn hồi ký “Chiến sĩ quốc tế, Bộ đội Cụ Hồ Kostas Sarantidis – Nguyễn Văn Lập”, ông đã tự tay ghi lại những suy nghĩ, nỗi dằn vặt, những đổi thay nội tâm và sự thức tỉnh khi chứng kiến tội ác của quân Pháp. Những trang viết không chỉ là ký ức lịch sử, mà còn phản ánh hành trình một con người nước ngoài quyết tâm chọn con đường chính nghĩa, đứng vào hàng ngũ cách mạng Việt Nam.
Năm 1949, ông được kết nạp vào Đảng Lao động Việt Nam; cấp bậc cao nhất trong quân đội của ông là Đại tá. Sau Hiệp định Geneva năm 1954, Nguyễn Văn Lập tập kết ra Bắc và tiếp tục công tác cho đến năm 1965, khi ông cùng gia đình xin phép về lại Hy Lạp để chăm sóc mẹ già. Ông lấy vợ người Hà Nội và có bốn người con, đều được đặt tên Việt Nam.
Sự tri ân của đất nước Việt Nam đối với chiến sĩ quốc tế đặc biệt này được thể hiện qua nhiều ghi nhận cao quý. Ngày 9/11/2010, Chủ tịch nước Nguyễn Minh Triết ký quyết định công nhận Kostas Sarantidis là công dân Việt Nam. Tháng 5/2013, Chủ tịch nước Trương Tấn Sang ký quyết định phong tặng ông danh hiệu Anh hùng Lực lượng vũ trang Nhân dân – trở thành người nước ngoài duy nhất trong lịch sử được nhận danh hiệu này.
Ngày 25/6/2021, Kostas Sarantidis – Nguyễn Văn Lập qua đời tại thành phố Athens (Hy Lạp), hưởng thọ 94 tuổi. Trước lúc nhắm mắt, người Anh hùng Lực lượng vũ trang Nhân dân duy nhất mang quốc tịch nước ngoài này bày tỏ nguyện vọng cuối cùng: được tổ chức an táng tại Việt Nam – nơi ông chọn là quê hương thứ hai của cuộc đời mình. Tuy nhiên, vì đại dịch COVID-19, phải đến ngày 2/8/2022, lễ truy điệu ông mới có thể diễn ra trên đất Việt.
Trong buổi lễ ấy, một chi tiết khiến nhiều người rưng rưng được chính con gái ông, bà Foteini Sarantidou, chia sẻ. Bà cho biết, trong căn phòng nhỏ của cha mình tại Hy Lạp có cất giữ một tấm vải xanh. Trên đó thêu dòng chữ vàng bằng tiếng Việt: “Thây tôi về Hy Lạp, linh hồn tôi ở lại Việt Nam”.
