Đề xuất phạm nhân được hiến mô, bộ phận cơ thể, cho phép lưu trữ trứng, tinh trùng, điều kiện là gì?
Trong dự thảo Luật thi hành án hình sự (sửa đổi) được trình Quốc hội vào sáng 27/10 xuất hiện một số điểm đáng chú ý, đặc biệt là quyền của phạm nhân.
Báo Tuổi Trẻ đưa tin, sáng 27/10, tại kỳ họp Quốc hội, Phó Thủ tướng Thường trực Nguyễn Hòa Bình đã trình bày tờ trình dự án Luật Thi hành án hình sự (sửa đổi).
Phó Thủ tướng cho biết, sau 5 năm áp dụng, nhiều quy định trong luật hiện hành đã bộc lộ bất cập, không còn phù hợp với cơ cấu tổ chức mới của lực lượng công an và chính quyền địa phương. Một số nội dung chưa làm rõ trách nhiệm, thẩm quyền giữa các cơ quan, đồng thời chưa phát huy đầy đủ vai trò của công an cấp xã. Đây là lực lượng trực tiếp giám sát, quản lý và giáo dục người chấp hành án tại cộng đồng.
Việc sửa đổi luật lần này nhằm hoàn thiện mô hình tổ chức thi hành án hình sự, phù hợp với bộ máy nhà nước hiện nay, đồng thời bổ sung các quy định bảo đảm quyền con người, quyền công dân; tăng cường ứng dụng khoa học, công nghệ và dữ liệu sinh trắc học trong công tác quản lý, thi hành án.
Dự thảo luật cũng cập nhật, cụ thể hóa quyền và nghĩa vụ của người chấp hành án, quy định về chế độ giam giữ, quản lý phạm nhân; đảm bảo sự đồng bộ và thống nhất với các văn bản pháp luật liên quan, cũng như đáp ứng yêu cầu thực tiễn trong giai đoạn tới.
Bổ sung quyền hiến mô, bộ phận cơ thể và lưu trữ trứng, tinh trùng
Một điểm mới đáng chú ý là dự luật bổ sung quyền cho phạm nhân được hiến mô, bộ phận cơ thể, đồng thời được hưởng các chế độ, chính sách theo quy định pháp luật hiện hành; được phép lưu trữ trứng, tinh trùng theo quy định. Đây là những nội dung chưa từng có trong luật hiện hành.
Theo báo cáo thẩm tra của Ủy ban Pháp luật và Tư pháp, đa số ý kiến trong Ủy ban tán thành việc bổ sung quy định này, nhưng đề nghị chỉ nên cho phép hiến mô, bộ phận cơ thể trong trường hợp nhằm cứu chữa thân nhân của phạm nhân.
Ủy ban cũng cho rằng cần đi kèm các điều kiện chặt chẽ như: Người hiến phải tự nguyện, không vì mục đích lợi nhuận, tự chi trả chi phí, có đủ điều kiện sức khỏe, và thời gian chấp hành án còn lại không quá 3 năm.
Một số ý kiến thận trọng hơn, đề xuất trước mắt chỉ nên cho phép phạm nhân lưu trữ trứng và tinh trùng, chưa nên mở rộng sang quyền hiến mô, bộ phận cơ thể.
Về cơ cấu tổ chức thi hành án hình sự, Ủy ban Pháp luật và Tư pháp đề nghị rà soát, chỉnh lý quy định để tránh trùng lặp với các luật khác. Theo đó, Bộ Công an và Bộ Quốc phòng không nên được giao quyền quy định chi tiết về tổ chức bộ máy của cơ quan thi hành án hình sự.
Ủy ban cũng đề xuất sửa đổi thẩm quyền trưng cầu giám định pháp y, giám định tâm thần đối với phạm nhân, giao cho trại giam, trại tạm giam, cơ quan thi hành án hình sự cấp tỉnh hoặc cấp quân khu ra quyết định trưng cầu giám định khi cần thiết.
Xếp loại chấp hành án phạt tù theo tháng, quý
Liên quan đến việc đánh giá mức độ chấp hành án phạt tù, Ủy ban tán thành quy định xếp loại phạm nhân theo tháng và quý, thay cho cách phân loại theo tuần, 6 tháng hay 1 năm như trước.
Tuy nhiên, cơ quan thẩm tra nhấn mạnh cần giữ tiêu chí đánh giá kết quả khắc phục hậu quả do hành vi phạm tội gây ra, bởi đây là căn cứ quan trọng để xem xét ý thức chấp hành án của phạm nhân, đồng thời bảo đảm quyền lợi của bị hại trong vụ án hình sự.
