Nguyên nhân vỡ đập thủy điện Bắc Khê 1 giữa mưa bão: Hàng trăm người tháo chạy, con số thiệt hại ‘khủng’
Sự cố vỡ đập thủy điện Bắc Khê 1 tại Lạng Sơn do ảnh hưởng của bão số 11 Matmo đã khiến gần 800 người dân phải di dời khẩn cấp. Thiệt hại ước tính hàng chục tỷ đồng, công tác khắc phục vẫn đang diễn ra trong điều kiện vô cùng khó khăn.
Chiều 7/10, tại tỉnh Lạng Sơn, một sự cố nghiêm trọng đã xảy ra khi đập thủy điện Bắc Khê 1 bất ngờ bị vỡ sau nhiều giờ mưa lớn liên tiếp do ảnh hưởng của bão số 11 Matmo. Sự cố khiến hàng trăm người dân hoảng loạn tháo chạy giữa đêm, nhiều tài sản bị cuốn trôi, gây thiệt hại nặng nề cho địa phương.
Theo báo cáo nhanh của Ban Chỉ huy Phòng thủ dân sự xã Tân Tiến, mưa lớn kéo dài từ rạng sáng 6/10 đến trưa 7/10 khiến mực nước tại hồ chứa Bắc Khê 1 liên tục dâng cao. Đến khoảng 13h30 cùng ngày, lưu lượng nước đạt ngưỡng cực đại hơn 1.570 m³/giây, vượt xa mức thiết kế ban đầu, dẫn đến vỡ thân đập.
Thủy điện Bắc Khê 1 được xây dựng tại thôn Bắc Khê, xã Tân Tiến (huyện Tràng Định, tỉnh Lạng Sơn), có công suất 2,4 MW, phục vụ sản xuất điện năng cho khu vực miền núi phía Bắc. Tuy nhiên, dưới tác động dữ dội của bão số 11 Matmo, phần thân đập bằng bê tông bị nứt gãy, tạo ra vết vỡ dài khoảng 5m, sâu 4m. Dòng nước ào ạt tràn xuống hạ lưu khiến phòng điều khiển trung tâm bị sập, nhiều thiết bị điện tử bị hư hỏng hoàn toàn.
Ngay sau khi nhận được tin báo, chính quyền Lạng Sơn đã lập tức phát cảnh báo và triển khai phương án di dời khẩn cấp người dân khỏi vùng nguy hiểm. Các thôn Bắc Khê, Nà Soong và Hợp Lực là ba khu vực chịu ảnh hưởng trực tiếp, với 196 hộ dân, tương đương gần 800 nhân khẩu. Trong đó, 23 hộ dân nằm sát chân đập được sơ tán trước tiên để đảm bảo an toàn tính mạng.
Theo ông Nguyễn Văn Thành - Phó Chủ tịch UBND xã Tân Tiến, lực lượng Công an, Quân đội, Dân quân tự vệ và Y tế đã được huy động ngay trong đêm để hỗ trợ sơ tán, dựng trạm tạm trú cho người dân. “Điều kiện thời tiết xấu, nước lên nhanh và Quốc lộ 3B bị chia cắt khiến việc tiếp cận hiện trường gặp nhiều trở ngại”, ông Thành cho biết.
Dù chưa ghi nhận thiệt hại về người, song ước tính ban đầu thiệt hại vật chất hơn 50 tỷ đồng. Nhiều diện tích hoa màu bị ngập úng, hệ thống điện và đường giao thông bị phá hủy. Chính quyền xã Tân Tiến hiện đang phối hợp với Ban Chỉ huy Phòng chống thiên tai và Tìm kiếm cứu nạn tỉnh Lạng Sơn để khắc phục sự cố, đồng thời kiểm tra độ an toàn của các hồ chứa lân cận nhằm ngăn ngừa rủi ro tiếp theo.
Nguyên nhân ban đầu được xác định là do lượng mưa quá lớn kết hợp dòng chảy mạnh từ thượng nguồn, khiến áp lực vượt ngưỡng thiết kế của thân đập. Các cơ quan chuyên môn đang tiến hành khảo sát kỹ thuật để đánh giá cụ thể thiệt hại và nguyên nhân chính xác dẫn đến vỡ đập thủy điện Bắc Khê 1.
Hiện công tác cứu hộ, khắc phục và hỗ trợ người dân bị ảnh hưởng vẫn đang được triển khai khẩn trương. Chính quyền Lạng Sơn khuyến cáo người dân các xã hạ du tiếp tục theo dõi tình hình, không quay lại nhà cũ khi chưa có thông báo an toàn từ cơ quan chức năng, bởi khu vực này vẫn tiềm ẩn nguy cơ sạt lở và ngập úng do ảnh hưởng kéo dài của bão số 11 Matmo.
