Đã gần 4 năm kể từ khi phiên bản đầu tiên của Windows Phone được chính thức ra mắt. Với mục đích bấy giờ là kế tục nền tảng Windows Mobile mặc dù giữa chúng không có một sự liên kết nào. Window Phone được định hướng phát triển dựa theo Marketplace - nơi mà các nhà viết ứng dụng có thể cung cấp các sản phẩm của mình đến người dùng (miễn phí hoặc có phí), vốn là một con đường rất khác với người tiền nhiệm của nó.
Với sự độc tôn của iOS và sự vương lên mạnh mẽ của Android lúc bấy giờ, Windows Phone mang một nhiệm vụ cực quan trọng quyết định sự sống còn của Microsoft.
Microsoft với riêng một Lumia
Rất nhanh sau khi Windows Phone 7 được ra mắt. Tháng 2/2011, Microsoft thông báo sự hợp tác chặt chẽ, lâu dài cũa hãng và "ông vương" lúc bấy giờ Nokia. Việc này gây bất ngờ với giới công nghệ, vốn nhìn nhận Nokia là một ông vua chậm chạp trong cách suy nghĩ, không thức thời, lại chấp nhận sử dụng một nền tải hệ điều hành mới mẻ như Windows Phone 7.
Kẻ khen, người chê nhưng rõ ràng đây là một bước lớn của Microsoft trong cuộc chiến với iOS và Android, tại thời điểm đó cuộc đấu được ví von như "cuộc đua giữa 3 con ngựa".
Vào lúc này, Nokia đã không còn khi tất cả đã về tay "người nhà" Microsoft. Nếu nói Nokia thất bại cũng không hoàn toàn đúng, khi mà thương hiệu Lumia với sự chống lưng quá lớn từ Nokia ngày trước, cũng lịch sử vốn đã gắn chặt, khắn khít với Windows Phone ngay từ những ngày đầu đã trở thành một phần không thể xoá bỏ trong tâm trí người dùng. Nhắc đến Windows Phone chỉ có Lumia và ngược lại. Nhưng xin hãy nhớ rằng, Microsoft luôn muốn đứa con của mình trở thành một nền tảng phổ biến, chứ không hề độc quyền như iOS trên iPhone.
Vào ngày giới thiệu, CEO Microsoft Steve Blamer trước mặt báo giới đã giới thiệu những chiếc điện thoại đầu tiên chạy trên Windows Phone 7. Và trước mặt ông là một dàn thiết bị bao gồm cả HTC, Samsung, LG thậm chí Dell cũng tham gia vào đại gia đình.
Nhưng chỉ sau 4 năm, chẳng còn mấy hãng mặn mà với Windows Phone khi mà Lumia đã vô tình chèn ép chính các anh em của mình trên mảnh đất thị phần. Nhiều hãng đã từ bỏ, chuyển sang tập trung cho các sản phẩm chạy Android và thông báo chỉ quay trở lại khi nhìn thấy được khả năng phát triển trở lại.
Đây có lẽ là bài toán đau đầu cho Microsoft ngay trong hiện tại, khi mà Lumia đã có khá nhiều thứ từ Windows Phone nhưng riêng một Lumia là không đủ với Microsoft.
Lối mòn giao diện, tính năng
Ngay từ 4 năm trước, khi mà trên thị trường bắt đầu tràn ngập iOS từ iPhone hay Android từ HTC và Samsung thì Windows Phone 7 được xem như sự đột phá về "sự khác biệt". Ngay từ những ngày đầu tiên, người dùng đã mê mẩn với những ô vuông Modern UI phẳng, chuyển động theo thời gian thực, thông báo xuất hiện lên chính những ô vuông đó, tích hợp chặt Facebook vào hệ thống, giao diện cột mới mẻ, đó là chưa tính đến sự mượt mà ngang ngửa với iOS khiến cho Android Fan phải thèm thuồng. Vẫn còn rất nhiều điểm mới, thực sự khiến cho iOS và Android phải dè chừng.
Và mọi thứ đã khác sau 4 năm, Apple và Google vốn không phải là những tay vừa. Nhanh chóng và quyết đoán, cả 2 nhận ra sự thay đổi về trao lưu thiết kế và chủ động nhanh nhạy thay đổi chính mình.
Nếu Windows Phone được xem là người đi tiên phong trong trào lưu thiết kế phẳng thì nay phong cách này đã xuất hiện trên cả 2 hệ điều hành phổ biến nhất hiện nay. iOS 7 và Android L, sự mạnh dạng thay đổi của Apple trong iOS 7 và thiết kế ngày càng "phẳng hơn nữa " trong Android L từ Google. Song song với việc phát triển bên trong với nhiều cải tiến vượt bật. Cuộc chơi đã thay đổi rất nhiều qua từng năm và có lẽ Windows Phone đã hụt hơi trong sự lột xác từ đối thủ.
Hãy nhìn lại giao diện, điều người dùng nhìn thấy đầu tiên và sự thay đổi của nó qua 3 phiên bản WindowsPhone 7, WindowsPhone 8 và gần đây nhất là 8.1. Sự đột phá đã dần trở thành nhàm chán. Vẫn vậy, vẫn thế, thay đổi kích thước các ông vuông, cho thêm hình nền trong bản cập nhật 8.1, cho thêm màu sắc thể hiện và kết thúc.
Tạm kết giao diện, ta có tính năng không mấy nổi bật qua những lần cập nhật lớn, và người dùng cứ phải than rằng họ thiếu quá nhiều thứ và phải tìm đến những phương án khác từ những nhà phát triển phần mềm thứ 3 lẫn phần mềm lậu. Phải chăng là sự thay đổi đi theo hướng "người dùng cần gì, chúng tôi cho đó".
Nếu là vậy Microsoft thực sự là một hãng rất biết cách lắng nghe người sử dụng nhưng lại vô tình quân mất sự đầu tư vào điều mới mẻ khiến người dùng lẫn Fan hâm mộ trầm trồ, hứng thú, tạo sự gắng kết lâu dài. Thậm chí Marketplace, chợ ứng dụng nghèo nàn và chưa đủ chất lượng. Vẫn chưa thể xem là đủ sức cạnh tranh trực tiếp với App Store hay Play Store.
Cortana và Action Center dừng lại ở "rất tốt"
Một tin đáng mừng là khi quay trở lại thời gian gần đây, Microsoft thật sự đã có những sự thay đổi thực tế, khiến cho Windows Phone trở nên ngày càng tốt và hoàn thiện hơn. Vẫn còn chút gì đó đáng để hy vọng với sự thông minh từ Cortana và sự tiện dụng với bảng thông báo Action Center.
Contana là một sự nâng cấp thực sự tốt, nếu không muốn nói là vượt lên trên so với các đối thủ Apple, Google hay các phần mềm được các hãng sản xuất điện thoại phát triển riêng. So sánh trực tiếp với Siri từ iOS hay Google Now từ Android, Cortana cho kết quả tìm kiếm, thực thi lệnh ngang ngửa nhưng cảm giác mang lại cho cảm giác "con người" nhiều hơn, và đây chính là điểm ăn tiền của Contana.
Tất nhiên còn nhiều sự nâng cấp về bên trong nổi bật khác như Contana có thể thực thi lệnh khi không cần mạng 3G hay Wifi, hoặc có thể nhận lệnh với thoại đa dạng hơn khi mà người dùng không cần phải học thuộc câu lệnh.
Quay sang Action Center thực tế là nó giống với bảng thông báo Nofitication trên Andoird lẫn iOS, vốn một sự độc quyền ngay từ đầu của Android và chính Apple cũng phải công nhận sự tiện dụng của nó để rồi phải tích hợp vào iOS của mình. Và bảng cập nhật 8.1 Microsoft đã mang tính năng này vào hệ điều hành nhằm mang đến sự tiện dụng cho người dùng, một tính năng vốn đã cần có từ trước đây.
Contana và Action Center tuy là hai tính năng "rất tốt" nhưng thật sự mà nói vẫn không thể gọi là "đột phá" khi mà người dùng từ iOS và Android đã có từ trước. Bảng Nofitication đã có từ iOS 7 và Android những phiên bản đầu tiên. Khi fan Windows Phone vẫn đang hả hê vì sự thông minh vượt trội từ Cortana thì họ vô tình không nhận ra Siri và Google Now đã có từ lâu, Contana vẫn chỉ là beta và chỉ tạm thời hỗ trợ một số vùng nhất định.
Hẳn Apple và Google cũng sẽ không đứng yên với Cortana, những chỉnh sửa và phát triển sẽ xuất hiện sắp tới, sự thay đổi của Siri và Google Now. Cuộc chơi đã diễn ra nhanh hơn rất nhiều so với trước đây, sự ganh đua từ các hãng ngày càng quyết liệt hơn. Chắc chắn Cortana sẽ không giữ được sự "vượt bật" của mình quá lâu.
Windows Phone 9 (Threshold) và những hy vọng
Khi mà các phiên bản cập nhật 8.1 cho các máy chạy Windows Phone 8 vẫn đang đến tay người sử dụng, thì một số rò rỉ về bảng phát triển tiếp theo đã bắt đầu xuất hiện.
Bản tin rò rỉ với thông tin bảng cập nhật lớn tiếp theo là Windows Phone 9 tên mã là "Threshold" trùng tên với Windows 9 trên các máy PC. Vậy là đã đến lúc Microsoft nên có những bước đi quyết định tiếp theo để có thể quay trở lại cuộc đua. Những thông tin vẫn không mấy rõ ràng nhưng ta vẫn có thể hy vọng vào những thay đổi mang tính quyết định. Nên có một chút thay đổi trong giao diện vốn đã cần phải chăm chút thêm, những giao diện đề nghị đẹp như mơ dạng concept trên internet vẫn xuất hiện rất nhiều và người dùng vẫn nôn nóng nhìn sự thay đổi thực tế.
Một sự thống nhất giữa một bước đi sai lầm của hãng - Windows RT và Windows Phone 9 trở thành một sự khối đi liền với Windows 9 trên PC. Một số những chức năng mới mẻ tạo sự bất ngờ cho người dùng, đã từ lâu fan Windows Phone mất đi cảm giác mình là người "mở lối đi riêng". Thông tin về Threshold vẫn còn ít ỏi và chắc chắn khi gần đến ngày ra mắt chúng ta sẽ có những rò rỉ chính xác hơn.
Điều đáng để mong chờ chính là một số thành viên trong dự án đã có một số phát biểu về sự hứng khởi của mình trong bảng cập nhật mới này "Một điều gì đó rất lớn, và rất bất ngờ".
Tất nhiên sự thay đổi có thể đến rất bất ngờ nhưng đôi lúc cũng cần phải có thời gian. Vẫn có những yếu tố khác đến từ bên trong khiến cho sự thay đổi bị giới hạn lại mà người dùng không thể biết được. Dù sao rõ ràng nhất, để trở lại với đường đua đầy thử thách này, với thực trạng hiện nay Windows Phone vẫn cần phải có một sự đột phá tương tự với sự xuất hiện của chính mình 4 năm về trước.
Vương Bảo
