Phụ nữ được nghỉ thai sản 7 tháng nếu sinh con thứ 2, chế độ cho nam giới cũng thay đổi?
Dưới đây là những điều đáng chú ý trong dự thảo Luật Dân số được nêu tại phiên họp của Ủy ban Thường vụ Quốc hội.
Tại phiên họp thứ 50 của Ủy ban Thường vụ Quốc hội diễn ra vào chiều ngày 8/10, Bộ trưởng Bộ Y tế - bà Đào Hồng Lan trình bày tờ trình dự thảo Luật Dân số về việc đặt mục tiêu giảm thiểu mất cân bằng giới tính khi sinh. Trong đó quy định khuyến khích đưa nội dung không trọng nam hơn nữ, không lựa chọn giới tính khi sinh vào hương ước, quy ước của cộng đồng dân cư.
Trong dự thảo cũng quy định sẽ đình chỉ người hành nghề y có hành vi công bố, thông báo, tiết lộ thông tin về giới tính thai nhi cho khách hàng, trừ trường hợp xác định giới tính phục vụ chẩn đoán và điều trị các bệnh di truyền liên quan đến giới tính theo quy định của Bộ Y tế.
"Đình chỉ đối với người hành nghề y có hành vi công bố, thông báo, tiết lộ thông tin về giới tính thai nhi cho khách hàng, trừ trường hợp xác định giới tính phục vụ chẩn đoán và điều trị các bệnh di truyền liên quan đến giới tính theo quy định của Bộ Y tế. Việc đình chỉ hành nghề thực hiện theo quy định của pháp luật về khám bệnh, chữa bệnh", dự thảo luật nêu rõ.
Đáng chú ý, để duy trì mức sinh thay thế, dự thảo quy định về việc tăng thời gian nghỉ thai sản khi sinh con thứ hai. Theo đó, phụ nữ được nghỉ thêm 1 tháng (từ 6 tháng lên 7 tháng nghỉ thai sản); nam giới được nghỉ thêm 5 ngày làm việc khi vợ sinh con. Bên cạnh đó, phụ nữ sinh đủ 2 con hoặc nam giới có 2 con đẻ mà không có vợ hoặc vợ đã chết được ưu tiên mua hoặc thuê nhà ở xã hội. Chính phủ quy định nội dung và mức hỗ trợ tối thiểu.
Thẩm tra dự án luật, Chủ nhiệm Ủy ban Văn hóa và Xã hội - ông Nguyễn Đắc Vinh cho biết có ý kiến đề nghị bổ sung đánh giá tác động quy định tăng thời gian nghỉ thai sản khi sinh con thứ hai dưới góc nhìn từ doanh nghiệp và chính người lao động.
Lý do là việc tăng quyền lợi về chế độ nghỉ thai sản cho các cặp vợ chồng có thể gây e ngại cho chủ sử dụng lao động khi tuyển dụng lao động nữ. Cần có chính sách hay giải pháp để cân bằng, hài hòa lợi ích giữa các bên.
Mặt khác, có ý kiến cho rằng vẫn còn một bộ phận người chưa tham gia bảo hiểm y tế sẽ không được Quỹ bảo hiểm y tế chi trả khám thai định kỳ, sinh con.
Do đó, đề nghị quy định biện pháp hỗ trợ khám thai định kỳ, sinh con đối với những phụ nữ chưa tham gia bảo hiểm y tế tại dự luật, đồng thời quy định thống nhất giữa các luật. Đề nghị nghiên cứu quy định theo hướng hỗ trợ tài chính đối với phụ nữ sinh đủ 2 con, trong đó nhóm phụ nữ sinh đủ 2 con trước 35 tuổi ở mức hỗ trợ cao hơn...
Nêu ý kiến, Chủ nhiệm Ủy ban Pháp luật và Tư pháp - ông Hoàng Thanh Tùng cho biết, nhiều địa phương đang có mức sinh thay thế thấp, điển hình như tỷ suất sinh của TPHCM năm 2024 chỉ có 1,39 con/phụ nữ.
Theo ông Tùng, nguyên nhân mức sinh thấp là do chi phí cao. Bên cạnh chính sách đã đề ra, ông đề nghị có biện pháp tổng thể, căn cơ, lâu dài để người dân kết hôn, sinh đủ hai con, đảm bảo mức sinh thay thế.
Trong khi đó, Chủ nhiệm Ủy ban Kinh tế và tài chính Phan Văn Mãi đề nghị nghiên cứu thể chế hóa nhiều hơn nữa tinh thần của Nghị quyết 72 của Bộ Chính trị vào trong luật này. Ông nhấn mạnh, chất lượng dân số rất quan trọng cho sự phát triển, thậm chí sự tồn tại của dân tộc.
"Từ khi mang thai đến khi sinh ra, trước và trong thời gian ở trường, trong khoảng mười mấy năm đó, có những giai đoạn rất quyết định cho sự phát triển về thể chất và tinh thần của một người", ông Mãi nhấn mạnh và đề nghị nghiên cứu các chính sách cho phù hợp.
Bên cạnh đó, Chủ nhiệm Ủy ban Kinh tế và tài chính còn đề cấp đến vấn đề chăm sóc sức khỏe người cao tuổi còn được quy định quá ít trong dự thảo luật. TPHCM từ lâu lắm rồi người cao tuổi đã được khám miễn phí một lần. Ông đề nghị nghiên cứu và nên quy định trong luật để xây dựng thành một vòng đời từ khi mang thai, sinh con, lớn lên cho đến khi về già.
Dự án Luật Dân số có 8 chương, 28 Điều, dự kiến trình Quốc hội cho ý kiến và xem xét thông qua tại kỳ họp 10 tới đây.
