Luật mới có hiệu lực từ 15/10: Ngân hàng được phép thu giữ tài sản thế chấp, người vay cần đặc biệt lưu ý
Từ ngày 15/10/2025, các ngân hàng, tổ chức tín dụng và công ty xử lý nợ sẽ chính thức được thu giữ tài sản bảo đảm của các khoản nợ xấu nếu đáp ứng đầy đủ 6 điều kiện cụ thể được quy định trong Luật Các tổ chức tín dụng (sửa đổi) 2025.
Luật này được Quốc hội thông qua ngày 27/6/2025, đánh dấu lần đầu tiên quyền thu giữ tài sản của ngân hàng được cụ thể hóa và hợp pháp hóa trong một văn bản luật có hiệu lực cao. Theo đó, tổ chức tín dụng, chi nhánh ngân hàng nước ngoài hoặc tổ chức mua bán nợ có quyền tiến hành thu giữ tài sản thế chấp nếu đủ các điều kiện được pháp luật quy định rõ ràng.
Quyền thu giữ tài sản bảo đảm từ 15/10/2025 theo Luật Các tổ chức tín dụng sửa đổi 2025 quy định thế nào?
Thứ nhất, việc thu giữ chỉ được tiến hành khi phát sinh trường hợp xử lý tài sản bảo đảm theo Điều 299 Bộ luật Dân sự 2015.
Hợp đồng bảo đảm có thỏa thuận về việc bên bảo đảm đồng ý cho bên nhận bảo đảm có quyền thu giữ tài sản bảo đảm của khoản nợ xấu khi xảy ra trường hợp xử lý tài sản bảo đảm theo quy định của pháp luật về bảo đảm thực hiện nghĩa vụ;
Biện pháp bảo đảm đã phát sinh hiệu lực đối kháng với người thứ ba theo quy định của pháp luật về bảo đảm thực hiện nghĩa vụ;
Tài sản bảo đảm không phải là tài sản tranh chấp trong vụ án đã được thụ lý nhưng chưa được giải quyết hoặc đang được giải quyết tại Tòa án có thẩm quyền; không đang bị Tòa án áp dụng biện pháp khẩn cấp tạm thời; không đang bị kê biên hoặc áp dụng biện pháp bảo đảm thi hành án theo quy định của pháp luật; không thuộc trường hợp bị tạm đình chỉ xử lý theo quy định của pháp luật về phá sản;
Tài sản bảo đảm được thu giữ phải đáp ứng điều kiện theo quy định của Chính phủ;
Tổ chức tín dụng, chi nhánh ngân hàng nước ngoài, tổ chức mua bán, xử lý nợ đã thực hiện nghĩa vụ công khai thông tin theo quy định trên.
Hợp đồng bảo đảm giữa hai bên phải có thỏa thuận rõ ràng rằng bên vay đồng ý để bên cho vay thu giữ tài sản trong trường hợp không thực hiện nghĩa vụ trả nợ.
Luật cũng quy định rõ trách nhiệm của Ủy ban nhân dân cấp xã và cơ quan Công an địa phương nơi diễn ra việc thu giữ. Các cơ quan này có nhiệm vụ đảm bảo an ninh, trật tự và an toàn xã hội, đồng thời chứng kiến, ký biên bản trong trường hợp bên vay không hợp tác hoặc vắng mặt.
Bên cạnh đó, ngân hàng chỉ được ủy quyền thu giữ tài sản bảo đảm cho công ty quản lý nợ và khai thác tài sản trực thuộc. Các tổ chức mua bán, xử lý nợ cũng chỉ được ủy quyền cho ngân hàng bán nợ hoặc công ty quản lý nợ của đơn vị này. Đáng chú ý, mọi hành vi thu giữ phải tuân thủ pháp luật, không được áp dụng các biện pháp trái đạo đức xã hội hoặc mang tính cưỡng ép, xâm phạm quyền công dân.
Theo đó, người dân cần đọc kỹ các điều khoản thế chấp trong hợp đồng tín dụng, bởi từ nay, quyền thu giữ tài sản của ngân hàng đã được luật hóa rõ ràng và có hiệu lực thi hành trên toàn quốc.
