Tại Hà Nội và TP.HCM, những chiếc camera AI đầu tiên đã bắt đầu hoạt động trên nhiều tuyến đường trọng điểm. Hệ thống này được kỳ vọng sẽ thay đổi ý thức chấp hành luật giao thông của người dân.
Việc Hà Nội và TP.HCM triển khai hệ thống camera trí tuệ nhân tạo (AI) trong quản lý giao thông đô thị đang mở ra một bước ngoặt quan trọng trong tiến trình hiện đại hóa hạ tầng quản lý nhà nước. Không chỉ giúp nhận diện và “phạt nguội” chính xác từng hành vi vi phạm, công nghệ này còn đang dần tái lập trật tự giao thông và thay đổi ý thức người dân - yếu tố then chốt để xây dựng một đô thị văn minh, an toàn.
Thực tế ghi nhận tại TP.HCM cho thấy, chỉ sau vài ngày vận hành thử nghiệm, hệ thống camera AI đã phát hiện hàng ngàn trường hợp vi phạm, trong đó phổ biến là leo lề, vượt đèn đỏ, dừng đỗ sai quy định... Những hành vi vốn tồn tại dai dẳng nhiều năm nay đang được kiểm soát hiệu quả hơn nhờ khả năng giám sát chính xác đến từng centimet. Việc “phạt nguội đúng người, đúng lỗi” không chỉ tạo tính răn đe cao mà còn khiến người dân chủ động tuân thủ luật lệ giao thông mỗi khi ra đường.
Tuy nhiên, để công nghệ này phát huy hiệu quả tối đa, các chuyên gia cho rằng vẫn cần duy trì lực lượng CSGT tại các điểm nóng, giờ cao điểm, đảm bảo xử lý linh hoạt các tình huống phát sinh, nhất là những trường hợp cần yếu tố “hợp tình, hợp lý”. Song song đó, thành phố cần chuẩn hóa quy trình xử lý phạt nguội, từ khâu phát hiện, xác minh đến xử lý và tích hợp thông tin qua ứng dụng VNeID, giúp người dân nhận thông báo và nộp phạt nhanh chóng, minh bạch, thuận tiện.
Một trong những điều kiện tiên quyết là đầu tư đồng bộ hạ tầng giao thông và hệ thống công nghệ. Camera AI chỉ có thể phát huy đúng năng lực khi làn đường, vạch kẻ, biển báo và đèn tín hiệu được tổ chức rõ ràng, hợp lý. Các thiết bị AI cần đạt chuẩn công nghệ cao, phủ sóng đủ rộng và được thí điểm theo từng giai đoạn, bắt đầu từ khu vực trung tâm rồi mở rộng ra các quận, huyện.
Cục Cảnh sát giao thông cũng đang phối hợp với các địa phương triển khai kế hoạch lắp đặt hơn 5.000 camera mới trên các tuyến cao tốc, quốc lộ và khu đô thị lớn. Những camera đời cũ sẽ được tận dụng dữ liệu để “huấn luyện” hệ thống AI, tăng khả năng nhận diện vi phạm mà không cần thay thế hàng loạt thiết bị. Các camera AI thế hệ mới có thể tự động phát hiện và phân loại hành vi vi phạm với hình ảnh độ phân giải cao, hỗ trợ lực lượng chức năng xử lý nhanh và chính xác hơn.
Dù vậy, nhiề chuyên gia cũng khẳng định, AI không thể thay thế hoàn toàn con người. Các nhiệm vụ mang tính định lượng hoặc cần tương tác trực tiếp như kiểm tra nồng độ cồn, tải trọng, điều tiết giao thông hay điều tra tai nạn vẫn đòi hỏi sự hiện diện của cảnh sát trên thực địa. Camera chỉ là công cụ hỗ trợ mạnh mẽ, còn con người vẫn là yếu tố quyết định trong việc đảm bảo trật tự và an toàn giao thông.
Trong dài hạn, việc áp dụng hệ thống camera AI không chỉ nhằm xử phạt, mà còn hướng đến mục tiêu cao hơn: xây dựng văn hóa giao thông tự giác, hình thành thói quen tôn trọng luật lệ và trách nhiệm với cộng đồng. Khi công nghệ và con người cùng vận hành hiệu quả, bộ mặt giao thông đô thị Việt Nam sẽ thay đổi theo hướng hiện đại, minh bạch và văn minh hơn.
