Những đàn châu chấu khổng lồ hàng chục triệu con ‘đổ bộ’ làm thiệt hại hơn 60 nghìn tỷ trong 2 năm
Vào cuối thế kỉ này, châu chấu có thể chiếm thêm 25% lãnh thổ nếu biến đổi khí hậu không được kiểm soát.
Nghiên cứu mới cho thấy gió và mưa lớn có thể gây ra các đợt bùng phát châu chấu sa mạc đồng bộ, lan rộng ở các khu vực vựa lúa mì quan trọng trên thế giới. Và phạm vi hoạt động của loài châu chấu đói khát này có thể mở rộng tới 25% do biến đổi khí hậu.
Nghiên cứu được công bố hôm thứ Tư (14/2) trên tạp chí Science Advances , là nghiên cứu đầu tiên cho thấy mối liên hệ chặt chẽ giữa đàn châu chấu đồng bộ, quy mô lớn và các kiểu thời tiết cụ thể.
Quy mô của những con châu chấu này thật đáng kinh ngạc: Một đàn duy nhất có thể chứa hàng chục triệu côn trùng và trải rộng 925 dặm vuông (2.400 km vuông). Các đợt bùng phát - xảy ra chủ yếu ở Bắc Phi, một số khu vực ở Trung Đông và Châu Á - chỉ trong một ngày có thể tàn phá hàng nghìn mẫu đất nông nghiệp và tước đoạt cây trồng đủ lương thực để nuôi sống 35.000 người .
Đôi khi, dịch bệnh xảy ra ở nhiều địa điểm cùng một lúc, gây thiệt hại mùa màng và mất an ninh lương thực trên quy mô khu vực. Ví dụ, năm 2003, bốn đợt bùng phát riêng biệt bắt đầu đồng thời ở Mauritania, Mali, Niger và Sudan và lan sang một số quốc gia khác, gây thiệt hại mùa màng ước tính khoảng 2,5 tỷ USD trong hai năm tiếp theo.
Hiểu được nguyên nhân gây ra những sự kiện này có thể giúp nông dân dự đoán và tránh được thảm họa. Nhưng các nhà nghiên cứu đã phải vật lộn để xác định các trình điều khiển.
Để xác định chúng, các nhà nghiên cứu đã xem xét một cơ sở dữ liệu lớn từ Tổ chức Lương thực và Nông nghiệp, một phần của Liên hợp quốc. Cơ sở dữ liệu đã theo dõi số đợt bùng phát châu chấu trên 36 quốc gia và trong khoảng thời gian 35 năm từ 1985 đến 2020. Nhóm nghiên cứu đã kết hợp thông tin này với dữ liệu khí tượng về các chỉ số như nhiệt độ, tốc độ gió và lượng mưa.
Họ đã tìm thấy "mối liên hệ chặt chẽ giữa sự xuất hiện của châu chấu và điều kiện khí hậu thông qua phân tích của chúng tôi", Xinyue Li, một nghiên cứu sinh tiến sĩ tại Đại học Quốc gia Singapore và là tác giả chính của bài báo mới, nói với Live Science. Cụ thể, dữ liệu khí tượng cho thấy dịch châu chấu thường tấn công nhiều quốc gia cùng một lúc và có xu hướng trùng với thời kỳ có lượng mưa và gió dữ dội trong khu vực.
Li giải thích: Một giả thuyết cho rằng trứng châu chấu được đẻ hàng loạt trên mặt đất đòi hỏi độ ẩm của đất cao để phát triển và nở. Mưa lớn cũng thúc đẩy sự phát triển của thực vật, cung cấp cây trồng tươi tốt và các thảm thực vật khác làm nguồn thức ăn sẵn sàng cho con non, sau đó chúng phát triển và bay lên trời thành đàn. Và gió lớn có thể giúp đưa đàn châu chấu đi một khoảng cách lớn để bắt đầu bùng phát ở những địa điểm mới.
Nghiên cứu mới cung cấp một cái nhìn đáng lo ngại về tương lai dưới tác động của biến đổi khí hậu.
Các nhà nghiên cứu đã lập mô hình các kịch bản biến đổi khí hậu khác nhau có thể xảy ra từ năm 2065 đến năm 2100, trong đó lượng khí thải thấp hơn hoặc cao hơn có thể dẫn đến sự nóng lên ít hoặc nhiều hơn trong tương lai.
Nhà nghiên cứu Xiaogang He, trợ lý giáo sư của trường cho biết: “Ngay cả trong một kịch bản giảm nhẹ với việc cắt giảm đáng kể lượng khí thải carbon, môi trường sống của châu chấu vẫn sẽ tăng ít nhất 5%”, chuyên gia kỹ thuật môi trường tại Đại học Quốc gia Singapore, nói với Live Science. Trong kịch bản khí hậu diễn biến bình thường, việc mở rộng sẽ đẩy châu chấu đến các khu vực mới, trước đây không có người ở, như miền tây Ấn Độ, Iran, Afghanistan và Turkmenistan.
Ông He nói: “Châu Phi và Nam Á là nơi cung cấp bánh mì lớn nhất toàn cầu, sự lây nhiễm châu chấu đồng thời có khả năng gây ra tình trạng mất mùa trên diện rộng, gây nguy hiểm cho an ninh lương thực toàn cầu”.
Ông hy vọng những phát hiện này sẽ làm nổi bật bản chất liên kết của các đợt bùng phát châu chấu. Giải quyết vấn đề theo khu vực, thay vì từng quốc gia, có thể giúp các nhà khoa học dự đoán tốt hơn sự bùng phát châu chấu, từ đó có thể cung cấp thông tin cho các hệ thống cảnh báo sớm. Những thứ đó có thể giúp nông dân chuẩn bị - ví dụ, bằng cách thu hoạch cây trồng sớm và dự trữ lương thực, hoặc che phủ cây trồng bằng lưới chống châu chấu.
