Viện Phó Pháp y Tâm thần bị dọa cho cả nhà ‘rửa mặt bằng axit’ nếu không chịu ‘giúp đỡ'
Vụ án rúng động cả nước xảy ra tại Viện Pháp y Tâm thần Trung ương khiến dư luận không khỏi bàn tán. Giữa dàn cán bộ vi phạm, vẫn còn những cá nhân quyết không thông đồng với kẻ xấu. Viện phó Viện Pháp y Tâm thần Trung ương chính là một ví dụ điển hình.
Sau sự việc ầm ĩ vừa qua, VTC News đã có cuộc phỏng vấn với Viện phó Viện Pháp y Tâm thần Trung ương – BSCKII, Thầy thuốc Ưu tú Phan Kim Thìn. Là một trong số ít những cán bộ của Viện không dính dáng đến vụ án, bác sĩ Thìn cho biết, ông rất đau lòng trước biến cố nhân sự lớn chưa từng có ở viện. Điều này cũng khiến hoạt động chuyên môn bị đình trệ nghiêm trọng. Bản thân là Viện phó, ông Phan Kim Thìn đang gồng mình giữ Viện Pháp y tâm thần Trung ương đứng vững.
Cách đây vài năm, chính bác sĩ Thìn cũng nhận được một bức thư nặc danh với những lời lẽ đe dọa rợn người: “Tôi biết nhà ông ở đâu, không cẩn thận sáng mai, vợ chồng, con cái rửa mặt bằng axit”.
BSCKII Phan Kim Thìn, Phó Viện trưởng Viện Pháp y tâm thần Trung ương. Ảnh: Hữu Dánh
Nguồn gốc lá thư này được xác định do một đối tượng từng nằm trong diện giám định tâm thần, có tiền án và biểu hiện hành vi bất thường gửi. Trước đó, người này đã tìm cách “nhờ vả” ông Thìn thay đổi kết luận giám định để trốn tội nhưng bị từ chối. Không đạt được mục đích, đối tượng chuyển sang đe dọa tinh thần, gây áp lực.
Thời còn làm việc tại Phân viện Pháp y tâm thần miền Trung, ông Thìn cho biết đã không ít lần phải đối mặt với những chiêu trò mua chuộc tinh vi, đầy mưu mẹo. Ý thức được mức độ nguy hiểm, ông luôn chuẩn bị dùi cui điện để phòng thân khi di chuyển.
Ông Thìn chia sẻ: “Người làm giám định tâm thần phải vững vàng cả về chuyên môn lẫn đạo đức. Phân biệt đâu là thật, đâu là giả đã khó, giữ được sự liêm chính trước tiền bạc, quyền lực còn khó hơn”.
Ông Hoàng Tất Thành, Giám đốc Trung tâm Pháp y tâm thần khu vực miền núi phía Bắc. Ảnh: Đ.T
Theo ông, vụ án 36 cán bộ Viện Pháp y tâm thần Trung ương bị khởi tố mới đây chính là hệ quả tất yếu khi cơ chế giám sát lỏng lẻo, còn tội phạm thì ngày càng tinh vi, có tổ chức chặt chẽ.
“Họ không tấn công ồ ạt mà tiếp cận âm thầm, chia nhỏ từng khâu, từng cá nhân. Nếu cán bộ thiếu bản lĩnh, thiếu bảo vệ, khả năng ‘gục ngã’ rất cao”, ông nhận định.
Một vấn đề lớn hiện nay, theo ông Thìn, là đội ngũ bác sĩ giám định thường chỉ được đào tạo chuyên môn y khoa, nhưng lại phải kiêm luôn nhiệm vụ điều trị bắt buộc cho tội phạm tâm thần, trong khi thiếu lực lượng an ninh chuyên trách. Việc kiểm soát an toàn trong các khu giám định và điều trị vì thế bị hạn chế đáng kể.
Ông lý giải: “Nhiều tội phạm có khả năng diễn kịch cực kỳ giỏi, không ngại uy hiếp, phá hồ sơ hay lợi dụng sơ hở để trốn tội. Đó là thực tế rất nguy hiểm”.
Ngay từ ngoài cổng Viện Pháp y tâm thần Trung ương, lực lượng bảo vệ tăng cường giám sát chặt chẽ người ra vào. Ảnh: Hữu Dánh
Để khắc phục, ông Thìn cho rằng cần đồng bộ ba giải pháp: Nâng cao tiêu chuẩn chọn cán bộ giám định, bổ sung lực lượng an ninh chuyên trách bảo vệ cơ sở, và siết chặt pháp lý để bịt mọi kẽ hở khiến tội phạm có thể “móc nối” cán bộ.
“Nếu không xây dựng được ‘hàng rào’ đủ chắc chắn, bác sĩ giám định dễ dàng trở thành con mồi của những kẻ sẵn sàng bất chấp mọi thủ đoạn để thoát tội”, ông cảnh báo.
Liên quan đến vụ án gây rúng động dư luận, ngày 23-6, Công an TP Hà Nội đã công bố quyết định khởi tố 36 lãnh đạo, cán bộ Viện Pháp y tâm thần Trung ương với các tội danh như nhận hối lộ, tổ chức sử dụng trái phép chất ma túy, môi giới hối lộ và lợi dụng chức vụ quyền hạn. Trong số này có cả Viện trưởng Trần Văn Trường và Phó viện trưởng Lâm Văn Thành
Theo kết quả điều tra, từ năm 2016, Nguyễn Thị Mai Anh - đối tượng từng phạm nhiều tội và bị áp dụng biện pháp chữa bệnh bắt buộc đã cấu kết với nhiều cán bộ để “chạy” kết luận tâm thần, giúp bản thân và nhiều bị can khác thoát tội. Mai Anh cùng chồng nhiều lần chi tiền hối lộ để được tự do ra ngoài, dùng ma túy, đi du lịch, thậm chí mời cả nhân viên viện tham gia.
Ngoài ra, Mai Anh còn làm trung gian nhận tiền từ gia đình các bị can khác để sắp xếp kết luận giám định sai lệch, trục lợi hàng tỷ đồng. Đổi lại, nhiều cán bộ đã “nhắm mắt” ký vào hồ sơ, xác nhận tình trạng bệnh giả.
Viện trưởng VKSND TP Hà Nội nhận định đây là vụ án thao túng toàn bộ hệ thống giám định pháp y tâm thần, biến nơi bắt buộc chữa bệnh thành “thiên đường ăn chơi” của tội phạm. Nguyên nhân sâu xa là do quy trình giám định lỏng lẻo, cùng sự câu kết chặt chẽ giữa các bên liên quan.
Tiếp tục mở rộng điều tra, Công an TP Hà Nội đã khởi tố, bắt tạm giam Hoàng Tất Thành (SN 1967, Giám đốc Trung tâm pháp y tâm thần khu vực miền núi phía Bắc), Lục Thị Thanh Bình (SN 1973, Phó Giám đốc Trung tâm) và Lại Thành Trung (SN 1979, Phó Trưởng khoa cận lâm sàng, giám định viên) về tội Nhận hối lộ.
