Lý do Từ Hi Thái Hậu sành ăn bậc nhất lịch sử Trung Quốc nhưng không bao giờ dám ăn thịt bò, thịt chó
Từ Hi Thái Hậu luôn được đánh giá là một trong những nhân vật sành sõi chuyện ăn chơi xa hoa nhất lịch sử Trung Quốc. Gần như mọi của ngon vật lạ bà đều từng nếm qua khi còn sống, chỉ có thịt chó và thịt bò là không!
Trong lịch sử Trung Hoa, Từ Hi Thái Hậu là người phụ nữ biết hưởng thụ nhất. Bà trải nghiệm đủ lối sống xa xỉ, ăn ngon, mặc đẹp không thiếu thứ gì. Đồ ăn ngon trên thiên hạ chưa có món nào thái hậu chưa thử, từ tổ yến, vây cá mập, hải sâm, tay gấu... cho đến các món được chế biến cầu kỳ bởi những đầu bếp hàng đầu Ngự Thiện phòng.
Thế nhưng, trong chuyện ăn uống, Từ Hi Thái Hậu có một nguyên tắc là sẽ không bao giờ ăn thịt bò và thịt chó. Người trong cung cũng chẳng bao giờ dám làm món này cho thái hậu ăn. Lý do bởi hai món ăn "tối kỵ" này phản ánh sâu sắc giá trị văn hóa, niềm tin và cội nguồn của triều đại nhà Thanh.
Thịt bò – sự kiêng dè mang tính thể chế
Thịt bò vốn là một loại thực phẩm quý giá, giàu dinh dưỡng và được ưa chuộng trong nhiều nền ẩm thực, nhưng đối với Từ Hi Thái hậu, nó lại là món ăn hoàn toàn cấm kỵ. Nguyên nhân bắt nguồn từ cả yếu tố chính trị, kinh tế lẫn văn hóa, tín ngưỡng của triều đình nhà Thanh.
Từ thời nhà Minh, nhà nước phong kiến đã cấm giết mổ gia súc, đặc biệt là trâu bò vì chúng là công cụ sản xuất chủ lực trong nông nghiệp. Việc bảo vệ gia súc cũng đồng nghĩa với bảo vệ nền kinh tế nông nghiệp của đất nước. Triều Thanh, kế thừa và phát triển chính sách này, tiếp tục áp dụng luật cấm giết trâu bò ngoài những dịp tế lễ trọng đại.
Đồng thời, người Mãn Châu (gốc của triều đại Thanh) chịu ảnh hưởng sâu đậm từ Đạo giáo, vốn đề cao sự hòa hợp với thiên nhiên, và xem gia súc là sinh vật hữu ích, nên việc giết bò lấy thịt bị xem là hành vi tổn đức. Trong văn hóa Mãn, bò chỉ được nuôi, không bị ăn thịt, kể cả sau khi đã dùng làm vật cúng tế.
Từ Hi là người luôn tuân thủ di huấn của tổ tiên và rất cẩn trọng trong việc giữ hình ảnh "đức độ". Bà chưa bao giờ ăn thịt bò, dù sữa bò lại là thành phần quan trọng trong chế độ dinh dưỡng của bà. Theo sử sách chép lại, mỗi buổi sáng, bà thường dùng một loại trà sữa đặc chế, trong đó pha lẫn cả sữa bò và sữa người, nhằm duy trì làn da đẹp và kéo dài tuổi xuân.
Loại trà sữa đặc biệt ấy không do Ngự Thiện phòng cung cấp mà do Tiểu lư trà tại Trữ Tú Cung pha chế riêng cho Thái hậu. Để có được nguồn sữa người chất lượng nhất, triều đình tuyển chọn những cô gái trẻ, xinh đẹp, khỏe mạnh, cho ăn uống đủ đầy để duy trì nguồn sữa phục vụ Lão Phật gia.
Thịt chó – món ăn “phản tổ” với người Mãn Châu
Khác với văn hóa của một số vùng Trung Quốc nơi thịt chó được xem là món đặc sản, người Mãn Châu (bao gồm cả hoàng tộc triều Thanh) hoàn toàn kiêng kỵ món này. Điều này không đến từ lý do yêu thương động vật mà là vì sự tôn kính dành cho chó. Nó là loài vật gắn liền với một truyền thuyết thiêng liêng về người lập quốc.
Tương truyền rằng, Hoàng đế Nỗ Nhĩ Cáp Xích, người sáng lập triều đại nhà Thanh, từng bị quân Minh truy sát đến bước đường cùng. Khi trốn trong một bãi lau sậy và quân Minh đốt rừng vây bắt, một con chó ướt sũng từ đâu xuất hiện, chạy quanh chỗ ông ẩn nấp khiến lửa không bén tới. Nhờ đó, ông thoát chết trong gang tấc. Từ đó, người Mãn xem chó là "thần hộ mệnh" và tuyệt đối không giết hại, không ăn thịt, cũng không sử dụng da chó làm quần áo.
Không dừng lại ở ý nghĩa tâm linh, chó còn là bạn đồng hành trong đời sống săn bắn của người Mãn. Trong những cuộc đi săn, chó giúp đánh hơi, truy dấu, báo động... nên chúng được xem như một phần trong "gia đình". Vì vậy, Từ Hi Thái hậu, xuất thân chính thống từ tộc Mãn, không bao giờ cho phép món thịt chó xuất hiện trong thực đơn cung đình.
Ngay cả các dân tộc Đông Bắc như Xi Bô, Ngạc Luân Xuân, Ngạc Ôn Khắc..., vốn có quan hệ gần gũi với Mãn tộc, cũng giữ tập tục kiêng kỵ với thịt chó suốt hàng trăm năm.
Từ Hi Thái hậu là biểu tượng quyền lực, xa hoa và nghi thức của triều đại cuối cùng trong lịch sử phong kiến Trung Quốc. Tuy nhiên, những gì bà ăn và không ăn không chỉ thể hiện sự kén chọn của một người sành ăn, mà còn phản ánh sâu sắc hệ thống giá trị, văn hóa và đức tin tộc người gắn với quyền lực hoàng gia.
Trong suốt 73 năm cuộc đời và hơn nửa thế kỷ sống trong hậu cung, hai món ăn tưởng chừng phổ biến là thịt bò và thịt chó chưa bao giờ có mặt trên bàn ăn của vị Thái hậu quyền uy bậc nhất ấy không chỉ vì sở thích cá nhân, mà bởi đó là điều thiêng liêng, đã trở thành nguyên tắc không thể xâm phạm trong văn hóa Mãn Thanh.
