Từ tiếng Việt càng nói nhiều càng mất lộc, nhiều người vẫn nói trong vô thức mỗi ngày
‘Lời nói có linh’, đôi khi chỉ là thốt ra vô thức nhưng bạn sẽ không biết nó ảnh hưởng lớn đến cuộc sống của mình thế nào đâu.
Người Việt từ lâu vẫn tin rằng “lời nói có linh”, một câu buông ra đôi khi có thể mang đến vận may hoặc vô tình gọi đến điều xui rủi. Giữa vô số điều kiêng kỵ liên quan đến cách nói năng, có một từ tưởng bình thường, được dùng hằng ngày đến mức vô thức, nhưng càng nói nhiều, cơ hội lại càng dễ trôi tuột khỏi tay. Đó là từ “Không”.
Nghe qua tưởng chẳng liên quan. “Không” vốn chỉ là một từ phủ định, dùng để từ chối, làm rõ ý hoặc đơn giản đáp gọn thay cho những câu dài dòng. Tuy nhiên, từ góc nhìn tâm lý xã hội cũng như những niềm tin dân gian, việc lạm dụng chữ “Không” có thể âm thầm ảnh hưởng đến thái độ sống, vận khí và cách ta nắm bắt cơ hội.
Trong quan niệm của người xưa, vạn sự khởi từ ý niệm. Con người nói gì nhiều thì điều đó dễ bén rễ vào tâm trí. Một người quen nói “Không” vô tình tạo cho bản thân tần số tiêu cực, như thể họ liên tục chặn ngay lối đi trước mặt mình. Những câu như “Không làm được đâu”, “Không dám đâu”, “Không biết nữa…”, “Không chắc”, hay “Không ổn rồi” lặp đi lặp lại mỗi ngày khiến não bộ hình thành phản xạ phòng thủ: sợ sai, sợ thử, sợ thất bại. Khi sự tiêu cực trở thành mặc định, ngay cả khi cơ hội đứng ngay trước mặt, ta cũng có xu hướng loại bỏ nó trước khi kịp bắt đầu. Điều đó giống như một cánh cửa luôn được khóa chặt ngay từ lúc định mở.
Ở khía cạnh giao tiếp, mỗi chữ “Không” buông ra như dựng lên một bức tường nhỏ giữa ta và người đối diện. Tất nhiên, ai cũng cần từ chối lúc cần thiết, nhưng khi “không” trở thành phản xạ, người khác có thể cảm nhận rằng ta thiếu thiện chí, khó hợp tác và không nghiêng về tinh thần giải quyết vấn đề. Bởi vậy, người thành công thường hiếm khi vội vàng nói “không”. Họ thường mở đầu bằng những câu như “Để tôi xem có thể làm thế nào”, “Tôi cần thêm thông tin”, hoặc “Chúng ta có cách khác không?”.
Sự khác biệt không đơn thuần nằm ở ngữ nghĩa mà ở tâm thế: Họ mở lòng, tìm hướng xử lý và thể hiện sự sẵn sàng. Chính thái độ đó giúp họ thu hút nhiều cơ hội hơn, dễ được tin tưởng và được trao trọng trách. Ngược lại, người quen nói “không” lại tự tách mình ra khỏi dòng chảy chung, không phải vì kém năng lực mà vì thiếu một cánh cửa mở đầu tiên.
Trong đời sống tinh thần, người Việt đặc biệt kiêng nói lời xui lúc khởi đầu: mở hàng không nói số xấu, khai trương kiêng nói chữ “không”, xây nhà tránh nhắc chuyện tang thương, đi xa không bàn chuyện điềm gở. Điều này không chỉ mang màu sắc tín ngưỡng mà còn phản ánh tư duy: lời nói thể hiện niềm tin, mà niềm tin lại quyết định khí thế hành động. Người nói “không” quá nhiều thường làm việc trong trạng thái thiếu quyết tâm và thiếu sự mở lòng cần thiết để “lộc” có thể tìm đến.
Một tác động khác của chữ “không” nằm ở thói quen né tránh nỗ lực. Chỉ với một từ, ta dễ dàng cho phép bản thân trì hoãn: “Không làm đâu, mệt lắm”, “Không cố nữa, khó quá”, “Không dậy sớm được”, “Không tiết kiệm nổi”… Lâu dần, “không” trở thành cái cớ để ta không thay đổi, không tiến bộ, không dấn thân. Cuộc sống vốn công bằng: ai mở lòng hơn sẽ đón nhận nhiều hơn. Người càng nói nhiều chữ “Không”, càng tự thu hẹp cơ hội của chính mình.
Điều quan trọng không phải là ngưng hẳn việc nói “Không”, mà là tránh sử dụng nó như phản xạ tức thì. Một câu nói khác, vẫn giữ nguyên quan điểm và ranh giới, nhưng không đóng lại cánh cửa, có thể mở ra hướng giải quyết bất ngờ. Khi giảm tần suất dùng chữ “không”, thế giới xung quanh dường như cũng mở ra rộng hơn: người khác dễ trao cơ hội, công việc thuận lợi hơn vì tinh thần hợp tác tăng lên, não bộ chuyển từ phòng thủ sang sáng tạo và ta bắt đầu tập trung vào giải pháp thay vì rủi ro. Khi năng lượng thay đổi, “lộc” theo quan niệm người Việt cũng tự nhiên tìm đến.
Trong tiếng Việt, có một từ nhỏ bé nhưng lại ảnh hưởng không nhỏ đến vận khí, tinh thần và cơ hội trong đời sống. Không phải vì từ đó xấu, mà vì ta lạm dụng nó đến mức vô thức, để nó trở thành thói quen phủ định, thói quen khép cửa và vô tình giới hạn chính mình. Đôi khi, cuộc đời chỉ khác đi bởi một chữ. Và nếu bớt nói “Không”, có lẽ ta sẽ mở ra nhiều cánh cửa mà bấy lâu nay tự mình đóng lại.
