Tình tiết khó bao biện vụ xe tải tông người đi bộ rồi cán tiếp đến tử vong, mức án cao nhất nào phải đối diện?
Liên quan đến vụ tai nạn thương tâm khiến một người tử vong tại Đồng Nai, hành vi cho xe cán tiếp qua người nạn nhân của nam tài xế xe tải bị luật sư nhận định là vô cùng tàn nhẫn, có thể đối diện với tội ‘Giết người’.
Hành vi cố ý giết người?
Ngày 10/12, Phòng CSGT Công an tỉnh Đồng Nai phối hợp Công an xã Tân Hưng vào cuộc điều tra vụ tai nạn giao thông nghiêm trọng xảy ra trên đường ĐT 757 (đoạn qua thôn Trung Sơn, xã Tân Hưng), khiến một người đàn ông tử vong tại chỗ.
Theo thông tin ban đầu, trưa 9/12, tài xế Đồng Văn Nhật (trú xã Lộc Quang, Đồng Nai) điều khiển xe tải lưu thông trên ĐT 757 theo hướng Long Hà – Tân Hưng. Khi đến địa phận thôn Trung Sơn, xe tải bất ngờ va chạm với ông P.V.Đ (66 tuổi, trú xã Tân Hưng) đang đi bộ qua đường.
Cú va chạm mạnh khiến nạn nhân ngã văng xuống mặt đường, nằm bất động trước đầu xe tải. Đáng chú ý, toàn bộ diễn biến vụ việc đã được camera hành trình của một ô tô chạy phía sau ghi lại. Theo hình ảnh này, chiếc xe tải dừng lại khoảng 3 giây sau va chạm, rồi tiếp tục di chuyển, khiến cả bánh trước và bánh sau cán qua người ông Đ, dẫn đến nạn nhân tử vong tại chỗ.
Đoạn clip nhanh chóng lan truyền trên mạng xã hội, gây làn sóng phẫn nộ trong dư luận trước hành vi của tài xế.
Bình luận về vụ việc, luật sư Đinh Thị Nguyên – Giám đốc Công ty Luật TNHH Minh Nguyên Legalsun (Đoàn Luật sư TP Hà Nội) cho rằng, cơ quan điều tra cần làm rõ bản chất hành vi của tài xế để xác định đây là lỗi vô ý gây hậu quả chết người hay hành vi cố ý tước đoạt mạng sống.
Theo luật sư, nếu chỉ dừng lại ở việc không làm chủ tốc độ, xử lý tình huống kém dẫn đến tai nạn, tài xế có thể bị xem xét trách nhiệm hình sự về tội “Vi phạm quy định về tham gia giao thông đường bộ” theo Điều 260 Bộ luật Hình sự. Tuy nhiên, chuỗi hành vi sau va chạm lại đặt ra dấu hỏi lớn về yếu tố cố ý.
Dữ liệu camera cho thấy sau khi va chạm, nạn nhân nằm ngay phía trước đầu xe. Thay vì xuống xe kiểm tra, giữ nguyên hiện trường thì tài xế đã lùi xe, sau đó cài số tiến và tăng ga, trực tiếp cán qua người nạn nhân.
Luật sư Đinh Thị Nguyên nhận định: “Áp dụng tính chất pháp lý tương tự của Án lệ 30/2020 vào vụ án này, có thể thấy sau va chạm giao thông, nạn nhân ngã nằm xuống đất. Tài xế Đồng Văn Nhật biết sau khi va chạm nạn nhân nằm ở vị trí phía trước xe của mình, không những không dừng lại mà còn lùi xe rồi tiến lên cán qua người nạn nhân dẫn đến hậu quả làm người này tử vong tại chỗ. Do đó, trong vụ việc này, hành vi của tài xế Nhật có dấu hiệu của tội “Giết người” hơn là tội “Vi phạm quy định về tham gia giao thông đường bộ”.
Luật ngầm và luận điểm khó chối bỏ
Luật sư cũng đề cập đến một thực tế đáng lo ngại trong giới lái xe tải đường dài, tồn tại quan niệm truyền miệng mang tính “luật ngầm”: Thà gây chết người còn hơn để nạn nhân bị thương nặng phải bồi thường lâu dài. Quan niệm này bắt nguồn từ quy định bồi thường dân sự đối với thiệt hại về sức khỏe và tính mạng theo Điều 591 Bộ luật Dân sự.
Theo đó, nếu nạn nhân tử vong, người gây tai nạn phải bồi thường chi phí mai táng, tổn thất tinh thần và nghĩa vụ cấp dưỡng. Trong khi đó, nếu nạn nhân sống nhưng bị thương tật nặng, nghĩa vụ bồi thường có thể kéo dài suốt đời.
Trong trường hợp cơ quan điều tra chứng minh được tài xế cố ý cán qua nạn nhân nhằm né tránh trách nhiệm bồi thường hoặc vì động cơ ích kỷ khác, hành vi này có thể bị xem xét là “giết người vì động cơ đê hèn”. Đây là tình tiết định khung tăng nặng, với mức hình phạt cao nhất là tử hình.
Một số ý kiến cho rằng tài xế có thể không nhìn thấy nạn nhân do điểm mù. Tuy nhiên, theo các chuyên gia pháp lý, lập luận này khó thuyết phục. Việc xe đã dừng lại sau va chạm cho thấy tài xế nhận thức được sự cố. Trong tình huống nghi ngờ có người nằm trước xe, quy tắc an toàn bắt buộc là xuống kiểm tra trước khi di chuyển tiếp.
“Diễn biến hành vi cho thấy tài xế đã dừng – lùi - tiến là một chuỗi thao tác phức tạp (kết hợp côn, số, ga, phanh). Người hoảng loạn thường đạp cứng phanh hoặc đạp ga lao đi một mạch (bỏ chạy), chứ không ai hoảng loạn mà lại thực hiện thao tác chuyển số nhịp nhàng để cán qua nạn nhân rồi mới bỏ đi”, luật sư Đinh Thị Nguyên phân tích.
Ngoài trách nhiệm hình sự, người gây tai nạn vẫn phải thực hiện đầy đủ nghĩa vụ bồi thường dân sự cho gia đình nạn nhân theo quy định pháp luật, bao gồm chi phí mai táng, cấp dưỡng và bù đắp tổn thất tinh thần cho những người thân thích thuộc hàng thừa kế thứ nhất.
Luật sư nhấn mạnh, nếu hành vi cố ý được xác lập, hậu quả pháp lý mà tài xế phải đối mặt sẽ đặc biệt nghiêm khắc, không chỉ không tránh được trách nhiệm dân sự mà còn có thể chịu mức án cao nhất của pháp luật hình sự.
