Tổng thống Trump tung phát ngôn chấn động, Ukraine có cơ hội lật ngược thế trận trước Nga?
Trong lần gặp Tổng thống Ukraine Volodymyr Zelensky bên lề Đại hội đồng Liên Hợp Quốc, Tổng thống Donald Trump bất ngờ đưa ra phát ngôn làm dư luận dậy sóng. Nhà lãnh đạo Mỹ tin rằng Ukraine có đủ sức mạnh và vị thế để giành lại toàn bộ vùng đất bị Nga kiểm soát, mở ra một hướng đi mới cho chiến sự Ukraine.
Trump đảo ngược quan điểm, đặt niềm tin vào Ukraine
Ngày 23/9, tờ The Kyiv Independent đưa tin rằng sau buổi trao đổi cùng Tổng thống Zelensky tại New York, Tổng thống Trump đã khẳng định Kiev hoàn toàn có khả năng giành lại những vùng lãnh thổ hiện nằm dưới sự chiếm đóng của Nga.
Trên nền tảng Truth Social, ông Trump viết rằng sau khi nghiên cứu kỹ tình hình quân sự và tài chính của hai bên, ông nhận thấy Nga đang gánh chịu những tổn thất kinh tế nghiêm trọng. Ngược lại, Ukraine ngày càng nhận được sự hậu thuẫn mạnh mẽ từ Liên minh châu Âu (EU) và khối NATO. Vì vậy, theo Trump, Ukraine “đang ở vị thế thuận lợi để chiến đấu và khôi phục toàn vẹn lãnh thổ”.
Nhà lãnh đạo Mỹ nhấn mạnh: “Nếu có thêm thời gian, sự kiên nhẫn và nguồn lực tài chính từ châu Âu, đặc biệt là NATO, việc tái lập đường biên giới ban đầu của Ukraine - nơi cuộc chiến khởi phát hoàn toàn là lựa chọn có thể đạt được”. Đồng thời, ông chỉ trích Nga đã tiến hành cuộc chiến một cách “vô định” suốt hơn ba năm qua.
Phát ngôn này đánh dấu bước ngoặt lớn trong chính sách đối ngoại của Tổng thống Trump, bởi trước đó ông từng có những tuyên bố gây tranh cãi liên quan đến bán đảo Crimea và các vùng đất do Nga chiếm giữ.
Nga đối diện áp lực, Ukraine có thêm lợi thế?
Điều đáng chú ý là quan điểm mới của Trump được công bố chỉ hơn một tháng sau hội nghị thượng đỉnh Mỹ - Nga tại Alaska. Khi đó, ông cam kết sẽ làm trung gian cho một thỏa thuận hòa bình dựa trên hiện trạng chiến tuyến. Tuy nhiên, Kiev đã thẳng thừng bác bỏ khi Moskva yêu cầu Ukraine rút quân khỏi Donetsk và công nhận quyền kiểm soát của Nga tại Donetsk, Luhansk và Crimea.
Trước đây, Tổng thống Trump từng khẳng định “Crimea sẽ ở lại với Nga”, coi đây là thực tế khó thay đổi kể từ sau khi Moscow sáp nhập bán đảo này năm 2014. Washington thậm chí từng soạn thảo đề xuất công nhận việc Nga kiểm soát Crimea và một số vùng lãnh thổ khác. Chính vì vậy, việc ông Trump quay ngoắt 180 độ, bày tỏ niềm tin Ukraine có thể “giành lại tất cả” đã tạo ra cú sốc với dư luận quốc tế.
Trong cuộc gặp, Tổng thống Zelensky báo cáo rằng quân đội Ukraine đã giành lại khoảng 360 km lãnh thổ trong vài tuần gần đây, đồng thời gây nhiều tổn thất cho lực lượng Nga. Ông khẳng định sự hỗ trợ về vũ khí từ NATO là nhân tố quyết định giúp Kiev duy trì thế trận.
Phát biểu trước truyền thông, Tổng thống Trump đánh giá nền kinh tế Nga đang rơi vào tình cảnh “khủng khiếp”, đồng thời ca ngợi tinh thần kiên cường của người Ukraine. “Việc họ có thể cầm chân một đội quân khổng lồ như Nga là điều đáng kinh ngạc”, ông nhấn mạnh.
Ngay sau đó, trên Truth Social, Trump tiếp tục khẳng định: “Ông Putin và nước Nga đang gặp khủng hoảng kinh tế trầm trọng, đây là thời điểm vàng để Ukraine hành động”. Ông đồng thời tuyên bố Mỹ sẽ duy trì cung cấp vũ khí cho NATO để khối này hỗ trợ Kiev theo nhu cầu.
Ngày 16/9, chính quyền Trump đã phê duyệt gói viện trợ quân sự mới cho Ukraine, được đồng minh NATO tài trợ qua cơ chế đặc biệt. Trong đó, các hệ thống tên lửa Patriot và HIMARS được đưa vào danh mục ưu tiên chuyển giao. Zelensky xác nhận thông tin này và bày tỏ hy vọng vũ khí sẽ sớm đến tay quân đội.
Các chuyên gia cho rằng động thái mới có thể khiến Nga chịu áp lực lớn hơn cả trên chiến trường lẫn trong quan hệ đối ngoại. Việc Washington dưới thời Trump thể hiện lập trường cứng rắn và tăng cường viện trợ sẽ khiến chiến sự Ukraine bước vào giai đoạn căng thẳng mới.
Tuy nhiên, vẫn có ý kiến cho rằng sự thay đổi này của Trump có thể mang tính chiến thuật nhằm gây sức ép với Moscow, hơn là cam kết lâu dài. Trong quá khứ, quan điểm của ông về xung đột Nga - Ukraine đã nhiều lần thay đổi theo bối cảnh chính trị.
Dù vậy, tuyên bố ngày 23/9 vẫn được xem là thông điệp mạnh mẽ nhất từ khi ông trở lại Nhà Trắng, khẳng định vai trò không thể thiếu của Mỹ trong việc định hình cục diện chiến tranh châu Âu. Với việc Trump giờ đây công khai tin tưởng vào khả năng chiến thắng của Ukraine, giới quan sát cho rằng cả Kiev và Moscow đều sẽ phải tính toán lại chiến lược trong thời gian tới.
