Người đi bộ lao ra giữa cao tốc bị ô tô tông: Góc khuất pháp lý ít ai biết, tài xế có bị truy cứu hình sự?
Ngày càng xuất hiện các vụ tai nạn giao thông xảy ra trên cao tốc khi người đi bộ bất ngờ băng qua làn xe đang chạy tốc độ cao. Vậy trong tình huống này, trách nhiệm tài xế được xác định thế nào, và khi nào vụ việc được xem là ‘bất khả kháng’ để người lái không bị truy cứu?
Nhiều tài xế bày tỏ lo ngại rằng chỉ cần xe họ va chạm với người trên cao tốc, dù lỗi từ phía người băng qua đường, họ vẫn có thể bị quy trách nhiệm. Tuy nhiên, theo phân tích của giới luật sư, pháp luật đã quy định rất rõ về quyền và nghĩa vụ của người điều khiển phương tiện cũng như hành vi bị cấm đối với người đi bộ trên cao tốc.
Theo Luật Giao thông đường bộ, cao tốc là tuyến đường ưu tiên tốc độ và được thiết kế dành cho xe cơ giới. Người đi bộ hoàn toàn không được phép xuất hiện trên tuyến đường này, trừ trường hợp làm nhiệm vụ cứu hộ hoặc bảo trì có trang bị cảnh báo. Việc tự ý đi vào cao tốc đã được xếp là hành vi vi phạm có nguy cơ trực tiếp gây tai nạn giao thông, vì tốc độ lưu thông cao khiến tài xế hầu như không có đủ thời gian để xử lý.
Trong quá trình điều tra, cơ quan chức năng thường sẽ rà soát camera, dữ liệu tốc độ, nồng độ cồn và yếu tố quan sát để xem trách nhiệm tài xế có phát sinh hay không. Nếu người lái xe chạy đúng tốc độ cho phép, không vi phạm làn đường, không sử dụng rượu bia hoặc chất kích thích, thì đa phần các vụ việc sẽ được xác định thuộc nhóm “bất khả kháng”.
Tình huống được xem là bất khả kháng khi người đi bộ xuất hiện quá đột ngột, đứng chắn trước đầu xe hoặc chạy băng ngang khiến quãng phanh không đủ để tránh va chạm. Khi cơ quan điều tra xác định “lỗi người đi bộ” là nguyên nhân tạo ra rủi ro, trách nhiệm tài xế sẽ được loại trừ cả về hình sự lẫn dân sự.
Một số vụ việc còn cho thấy người lao vào xe với mục đích tự gây thương tích hoặc tự tử. Trong trường hợp này, yếu tố “tự gây thiệt hại” càng củng cố cơ sở pháp lý để kết luận tài xế không có lỗi, bởi thiệt hại bắt nguồn hoàn toàn từ phía người băng qua cao tốc sai quy định.
Từ góc độ an toàn giao thông, lực lượng CSGT cũng cảnh báo rằng việc tài xế cố đánh lái để né người chạy trên cao tốc có thể gây ra hệ lụy nghiêm trọng hơn: lật xe, đâm vào dải phân cách hoặc va chạm dây chuyền. Vì vậy, nguyên tắc xử lý an toàn luôn ưu tiên sự ổn định của xe, không buộc người lái phải thực hiện động tác liều lĩnh.
Ngoài xử lý hình sự, người đi bộ đi vào cao tốc còn bị phạt hành chính theo quy định từ 400.000 đến 600.000 đồng. Điều này thể hiện rõ quan điểm pháp luật: nếu lỗi người đi bộ là yếu tố tạo ra tai nạn giao thông, trách nhiệm tài xế không được đặt ra.
