Bộ sưu tập những bức tranh dân gian vẽ chuột độc đáo

Dạo quanh những dòng tranh dân gian Việt Nam nổi tiếng như tranh Đông Hồ, tranh Hàng Trống... rất dễ để bắt gặp những hình ảnh liên quan đến “chú” chuột với những nét vẽ tinh tế, điêu luyện tạo nên những bức tranh hài hước, độc đáo. Có thể kể đến một số bức họa nổi tiếng như Đám cưới chuột, Chuột múa rồng…

Và mỗi một bức tranh không chỉ là cả tâm huyết của người nghệ nhân, mà còn mang đến những ý nghĩa nhân văn to lớn được truyền tải qua tranh.

Tranh "Đám cưới chuột" thuộc dòng tranh Hàng Trống. Tranh thể hiện đám rước gồm có mèo, đàn chuột mang đồ cống với cá, gà, các nhạc công chuột, chuột cầm đèn cùng tân lang, tân nương chuột và nhóm khiêng kiệu, nhóm cầm cờ ngũ sắc. 

Tranh "Đám cưới chuột" thuộc dòng tranh Đông Hồ. Cũng tương tự như tranh "Đám cưới chuột" của dòng tranh Hàng Trống, tranh này cùng chủ đề, riêng phần miêu tả thể hiện chủ đề "Lão thử thủ thân" (Chuột già lấy vợ). Tranh gồm mèo, đoàn đưa lễ vật, nhạc công ở hàng trên; hàng dưới là đoàn rước dâu gồm chú rể, cô dâu, đoàn khiêng kiệu và cầm cờ.

Tranh "Mèo thủ lễ" thể hiện cảnh mèo nhận lễ cống với ý châm biếm trạng nguyên thời xưa. Trạng nguyên chuột dẫu phô trương thanh thế, danh vị cao quý được nhận nhưng vẫn phải quy phục trước thế lực mèo. Do đó phải cống lễ cho mèo để bảo toàn được tính mạng. Đây là tranh tiếu lâm minh họa tục cống quan thời xưa.

Tranh "Miu thu lễ" nội dung cũng giống tranh "Mèo thủ lễ" nhưng đã được hiện đại hóa, phiên ra quốc ngữ. Trong hai bức tranh cùng chủ đề, thể hiện hình ảnh trạng nguyên chuột cưỡi ngựa đi trước, phía sau là kiệu khiêng phu nhân chuột theo sau. Cảnh này ưng với truyền khẩu dân gian về người đỗ đạt vinh quy bái tổ "Vinh quy bái tổ về làng/Ngựa chàng đi trước võng (kiệu) nàng theo sau".

Tranh tiếu lâm "Chuột Tàu rước rồng vàng" (Trong tranh thể hiện cách viết chính tả dạo trước 1945) thể hiện đàn chuột Tàu thực hiện đám rước rồng vàng. Thời nhà Thanh, những người Hoa ở Hà Nội vào dịp Tết Trung thu tổ chức lễ rước rồng này. Hình ảnh những chiếc đuôi chuột dài ám chỉ cái đuôi sam đặc trưng của người Hoa dạo nhà Thanh cai trị.