Cảnh báo người mua nhà ở xã hội “chui”: Nguy cơ mất trắng tiền tỷ và bị thu hồi nhà rất cao
Trong bối cảnh nhu cầu nhà ở xã hội (NOXH) tăng cao tại các đô thị lớn như Hà Nội, TPHCM, việc tiếp cận quỹ nhà giá rẻ ngày càng khó khăn. Lợi dụng thực tế này, nhiều đối tượng môi giới đã chào mời mua “suất ngoại giao”, “suất nội bộ”, “bao đậu hồ sơ” nhà ở xã hội, khiến không ít người rơi vào bẫy, đối mặt nguy cơ mất trắng tiền tỷ và bị thu hồi nhà.
Theo phản ánh, để có thể mua được một căn NOXH, người mua thường phải chi thêm khoản tiền “ngoài hợp đồng” từ vài chục triệu đến hàng trăm triệu đồng, thậm chí có trường hợp lên tới tiền tỷ. Tuy nhiên, khoản tiền này không được ghi nhận trong hợp đồng mua bán ký với chủ đầu tư và hoàn toàn không được pháp luật công nhận.
Trao đổi về vấn đề này, luật sư Lê Hiếu - Công ty Luật Hiếu Hùng cho biết, việc đưa tiền chênh, mua bán “suất” nhà ở xã hội thực chất là giao dịch trái quy định pháp luật. “Các khoản tiền giao dịch ngoài hợp đồng mua bán với chủ đầu tư sẽ không được pháp luật bảo vệ. Khi xảy ra tranh chấp hoặc cơ quan chức năng vào cuộc thanh tra, người mua rất khó chứng minh quyền lợi của mình và nguy cơ mất trắng số tiền đã bỏ ra là rất lớn”, luật sư Lê Hiếu nhấn mạnh.
Không chỉ đối mặt rủi ro tài chính, người mua NOXH “chui” còn có thể gặp hệ lụy pháp lý nghiêm trọng. Theo luật sư Lê Hiếu, trong trường hợp người mua không đủ điều kiện nhưng vẫn tìm cách sở hữu nhà ở xã hội bằng việc kê khai gian dối, mượn hồ sơ người khác đứng tên hoặc thông qua môi giới để “lách luật”, hợp đồng mua bán có thể bị tuyên vô hiệu. “Khi phát hiện bán sai đối tượng, cơ quan có thẩm quyền hoàn toàn có thể ra quyết định thu hồi căn hộ nhà ở xã hội theo quy định của Luật Nhà ở”, luật sư Lê Hiếu nói.
Luật Nhà ở năm 2023 và các văn bản hướng dẫn quy định rõ, nhà ở xã hội chỉ được bán, cho thuê, cho thuê mua cho đúng đối tượng, đúng điều kiện về thu nhập, nhà ở và cư trú. Người mua NOXH không được phép chuyển nhượng trong thời hạn tối thiểu 5 năm kể từ ngày thanh toán hết tiền mua nhà, trừ các trường hợp được pháp luật cho phép. Nếu vi phạm, người mua có thể bị xử phạt hành chính và buộc trả lại nhà ở xã hội đã mua không đúng quy định.
Cũng theo luật sư Lê Hiếu, các hành vi gian dối trong hồ sơ mua nhà ở xã hội không chỉ dừng lại ở xử phạt hành chính. “Trường hợp có dấu hiệu giả mạo giấy tờ, tổ chức môi giới trục lợi chính sách với số tiền lớn, các cá nhân liên quan còn có thể bị xem xét truy cứu trách nhiệm hình sự theo quy định của Bộ luật Hình sự”, luật sư phân tích.
Trước thực trạng này, Chính phủ và Thủ tướng Chính phủ đã yêu cầu các bộ, ngành, địa phương tăng cường hậu kiểm, thanh tra việc xét duyệt, mua bán và sử dụng nhà ở xã hội; đồng thời công khai danh sách đối tượng đủ điều kiện mua NOXH, kết nối dữ liệu dân cư và dữ liệu thuế để kiểm soát thu nhập, tình trạng nhà ở, nhằm ngăn chặn việc trục lợi chính sách.
Các chuyên gia khuyến cáo, người dân có nhu cầu mua nhà ở xã hội cần tìm hiểu kỹ quy định pháp luật, chỉ nộp hồ sơ và giao dịch qua các kênh chính thức do chủ đầu tư và cơ quan chức năng công bố. Việc tin theo các lời quảng cáo “bao hồ sơ”, “mua suất”, “đi đường vòng” không chỉ tiềm ẩn rủi ro mất tiền mà còn có thể kéo theo những hệ lụy pháp lý lâu dài.
