Loạt thay đổi quan trọng về việc mua nhà ở xã hội: Nhiều người mừng rỡ vì sắp có cơ hội sở hữu nhà
Sau những thay đổi mới về chính sách mua nhà ở xã hội, nhiều người ‘thở phào’ vì có thể có cơ hội sở hữu cho mình một căn nhà tiện ích, giá cả hợp lý.
Sau 8 năm bám trụ ở Hà Nội, anh Nguyễn Hữu Đức (30 tuổi) vẫn trông chờ một mái ấm cho gia đình bốn người. Vợ chồng anh, mẹ và con nhỏ đang sống trong phòng trọ 40m² có gác xép tại phường Yên Nghĩa với tiền thuê 6 triệu đồng/tháng, đủ để che nắng che mưa nhưng chật chội và thiếu ổn định.
Trước khi lập gia đình, anh đã tìm hiểu điều kiện mua nhà ở xã hội, nhưng thu nhập 17-18 triệu đồng/tháng của anh, dù là công nhân thường xuyên tăng ca, vượt mức trần 15 triệu theo quy định cũ nên bị loại khỏi diện xét duyệt.
Trường hợp của anh Đức không phải cá biệt. Theo ông Võ Huỳnh Tuấn Kiệt - Giám đốc Bộ phận Nhà ở CBRE TP HCM, nhiều lao động trẻ rơi vào tình thế “kẹt giữa hai phân khúc”: Thu nhập vượt chuẩn để mua nhà ở xã hội nhưng chưa đủ để tiếp cận nhà thương mại, nơi giá bán đã vượt tầm với của phần lớn người thu nhập trung bình tại đô thị lớn.
Để tháo gỡ vướng mắc này, Chính phủ đã ban hành Nghị định 261, có hiệu lực từ ngày 10/10, sửa đổi quy định phát triển và quản lý nhà ở xã hội. Điểm nổi bật là nâng mức trần thu nhập được xét mua hoặc thuê mua nhà ở xã hội lên 20 triệu đồng/tháng cho cá nhân, 40 triệu/tháng cho vợ chồng, và 30 triệu/tháng cho người độc thân nuôi con dưới tuổi thành niên. Nhóm đối tượng được mở rộng gồm người thu nhập thấp đô thị, cán bộ, công chức, viên chức, người lao động và người độc thân.
Thu nhập để xét duyệt được xác định dựa trên bảng lương do cơ quan, doanh nghiệp nơi người đó làm việc xác nhận. Đồng thời, UBND cấp tỉnh được giao quyền điều chỉnh hệ số thu nhập cho phù hợp thực tế từng địa phương và có thể ban hành chính sách khuyến khích bổ sung cho hộ gia đình có từ ba người phụ thuộc trở lên. Những điều chỉnh linh hoạt này được kỳ vọng sẽ mở rộng đáng kể phạm vi thụ hưởng.
Với thay đổi này, anh Đức là một trong những người vui mừng: tổng thu nhập hai vợ chồng anh dưới 40 triệu đồng/tháng, đủ điều kiện nộp hồ sơ mua nhà ở xã hội tại Hà Nội. “Biết là khó, nhưng ít ra còn có cơ hội”, anh nói.
Theo ông Kiệt và ông Nguyễn Thế Điệp - Phó Chủ tịch Câu lạc bộ Bất động sản Hà Nội, việc nâng chuẩn thu nhập từ 15 triệu lên 20 triệu đồng/tháng thể hiện chính sách được điều chỉnh sát thực tế, mở cơ hội cho nhiều gia đình trẻ đô thị tiếp cận nhà ở xã hội, phân khúc vốn được kỳ vọng nhưng trước đây bị “tắc” do điều kiện quá chặt.
Nghị định 261 còn giảm lãi suất cho vay ưu đãi dành cho cá nhân mua nhà ở xã hội từ 6,6% xuống 5,4%. Với các khoản vay đã ký trước ngày 10/10 tại Ngân hàng Chính sách Xã hội, người vay được điều chỉnh hợp đồng để áp dụng mức lãi suất mới cho cả dư nợ gốc và dư nợ quá hạn. Việc hạ lãi suất không chỉ giảm áp lực trả nợ hàng tháng cho người thu nhập thấp mà còn có tác dụng kích thích nhu cầu, góp phần thúc đẩy tiến độ hoàn thành mục tiêu 1 triệu căn nhà ở xã hội đến năm 2030.
Một thay đổi đáng chú ý khác là mở cửa cho người lao động tự do, những người không có hợp đồng lao động chính thức được đăng ký mua nhà ở xã hội nếu đáp ứng điều kiện.
Trước đây, người không có hợp đồng lao động khó có giấy tờ chứng minh thu nhập. Nay họ có thể xin xác nhận tại cơ quan công an cấp xã nơi thường trú hoặc tạm trú (thay vì UBND cấp xã, phường như trước). Trong vòng 7 ngày kể từ khi nhận đơn, công an xã sẽ căn cứ vào dữ liệu dân cư để xác nhận điều kiện về thu nhập.
Những thay đổi này nhằm giảm rào cản hành chính, giúp người có nhu cầu thực được tiếp cận nhanh hơn, thuận lợi hơn. Thủ tướng Phạm Minh Chính tại phiên họp Ban Chỉ đạo Trung ương về chính sách nhà ở và thị trường bất động sản đã chỉ đạo rõ: người dân phải được tiếp cận nhà ở xã hội “nhanh nhất, dễ nhất, rẻ nhất, thuận lợi nhất”, không để họ phải “lòng vòng”, mất thêm chi phí hay bị lừa đảo.
Để bảo đảm nguồn lực đến đúng đối tượng, Bộ Xây dựng đang hoàn thiện dự thảo nghị định về xử phạt hành chính trong xây dựng. Trong đó, bán, cho thuê, thuê mua nhà ở xã hội không đúng đối tượng sẽ bị phạt nặng (khoảng 120-160 triệu đồng).
Ngoài ra, việc bên thuê/thuê mua không sử dụng nhà cho mục đích ở, bên mua bán nhà không đúng quy định, hoặc thu tiền ứng trước trái quy định cũng sẽ bị xử phạt (khoảng 80-120 triệu đồng). Các biện pháp chế tài này nhằm bảo vệ tính công khai, minh bạch của thị trường nhà ở xã hội và ngăn lợi dụng chính sách.
