Sở Xây dựng Hà Nội trả lời vụ dân mất 20 ngày chưa nộp được hồ sơ mua nhà ở xã hội, chủ đầu tư lên tiếng
Sau khi nhận được phản ánh từ người dân về việc không nộp được hồ sơ mua nhà ở xã hội, Sở Xây dựng Hà Nội đã chính thức lên tiếng phản hồi.
Anh V.N.T. (Quảng Ninh) cho biết đã nộp hồ sơ đăng ký mua NƠXH Thượng Thanh (tên thương mại Rice City Long Châu) từ ngày 1/10 nhưng đến 21/10 vẫn chưa thành công.
“Hệ thống thường xuyên báo lỗi do quá tải. Có hôm thông báo đã nhận 72 bộ hồ sơ, vượt hạn mức 70 bộ/ngày”, anh T. nói.
Chị N.H. cũng phản ánh, dù gửi hồ sơ nhiều lần từ đầu tháng 10 nhưng hệ thống luôn báo đầy. Theo hướng dẫn, sau khi nộp online thành công, người dân được cấp mã QR để nộp bản cứng, song đa số vẫn chưa đến được bước này.
Người dân cho rằng chủ đầu tư tự ý giới hạn 70 hồ sơ/ngày, yêu cầu có mã code riêng và bổ sung nhiều giấy tờ ngoài quy định như xác nhận cư trú, bảo hiểm xã hội (BHXH). Các phản ánh đã được gửi tới Sở Xây dựng Hà Nội.
Trả lời báo chí, Sở Xây dựng Hà Nội cho biết, Nghị định 100/2015 và các văn bản hướng dẫn không quy định hình thức nộp hồ sơ trực tiếp hay trực tuyến. Việc nộp online phù hợp với xu thế chuyển đổi số, giúp minh bạch trong xét duyệt, có sự giám sát của UBND cấp xã.
Tuy nhiên, để tạo thuận lợi cho người dân, Sở đã đề nghị liên danh CTCP Him Lam Thủ đô - CTCP BIC Việt Nam (chủ đầu tư) cải thiện tốc độ hệ thống, mở đường dây nóng hỗ trợ và phản hồi nhanh hồ sơ nộp điện tử.
Về yêu cầu bổ sung xác nhận cư trú, BHXH, Sở Xây dựng yêu cầu chủ đầu tư rà soát, giải trình và có văn bản trả lời người dân, đồng thời gửi báo cáo về Sở để giám sát.
Đại diện Công ty BIC Việt Nam lý giải, một số người thuộc diện thu nhập thấp nhưng không có hợp đồng lao động hoặc xác nhận thu nhập thật, có thể mua giấy xác nhận giả. Vì vậy, việc yêu cầu xác nhận BHXH là để loại trừ gian dối.
Doanh nghiệp cũng cho rằng cần xác nhận cư trú để đảm bảo NƠXH phục vụ người sinh sống, làm việc ổn định tại địa phương, tránh tình trạng người ngoại tỉnh mua đầu cơ hoặc cho thuê lại. Tuy nhiên, các lý do này vấp phải nhiều phản ứng.
Luật sư Nguyễn Văn Đỉnh (Đoàn Luật sư TP Hà Nội) khẳng định pháp luật không trao quyền cho chủ đầu tư đặt thêm điều kiện ngoài quy định. “Việc yêu cầu xác nhận cư trú hay BHXH là ‘giấy phép con’, trái với tinh thần Luật Nhà ở 2023 – vốn đã bỏ điều kiện về hộ khẩu nhằm bảo đảm quyền tự do cư trú”, ông Đỉnh nhấn mạnh.
Ông cho biết, mỗi người chỉ được hưởng chính sách NƠXH một lần trong đời, và thông tin này sẽ được tích hợp trong cơ sở dữ liệu quốc gia. Vì vậy, việc yêu cầu thêm giấy tờ chỉ tạo “rào cản kỹ thuật” khiến người dân khó tiếp cận chính sách.
Luật sư cho rằng các lý lẽ của chủ đầu tư là quan điểm riêng, không phù hợp quy định, cần được chấn chỉnh và xử lý theo pháp luật.
Ngoài “giấy phép con”, người dân còn bức xúc vì hệ thống chỉ cho phép nộp 70 hồ sơ/ngày. Sau 21 ngày, doanh nghiệp cho biết đã tiếp nhận 1.219 hồ sơ hợp lệ, trong khi mỗi ngày có hơn 2.500 người truy cập.
Theo đại diện Công ty BIC Việt Nam, hạn mức 70 hồ sơ/ngày nhằm đảm bảo quá trình xử lý, vì không thể cùng lúc thẩm định hàng chục nghìn hồ sơ. Công ty cũng nói hệ thống chỉ lỗi 10 phút trong ngày 9/10 và đã khắc phục. Tuy nhiên, người dân cho rằng cách làm này tạo bất bình đẳng, khiến nhiều người dù đủ điều kiện vẫn không thể nộp hồ sơ đúng hạn.
Luật sư Nguyễn Văn Đỉnh cho rằng, pháp luật về nhà ở không cho phép giới hạn số hồ sơ tiếp nhận mỗi ngày. “Nếu có 100.000 người nộp, chủ đầu tư phải tiếp nhận, đánh giá và chọn lọc theo quy trình pháp luật”, ông nói.
Cùng quan điểm, luật sư Mai Thảo (Phó Giám đốc TAT Law Firm) nhấn mạnh, chủ đầu tư có quyền tổ chức tiếp nhận hồ sơ nhưng phải tuân thủ nguyên tắc công khai, minh bạch, không phân biệt đối xử.
“Nếu quy trình khiến người đủ điều kiện không thể nộp hồ sơ, thì trái với tinh thần chính sách NƠXH”, bà Thảo khẳng định.
Việc triển khai dự án NƠXH Thượng Thanh đang cho thấy khoảng trống giữa mục tiêu nhân văn của chính sách và thực tế vận hành thủ tục. Nhiều người dân mong muốn có cơ hội mua nhà ở xã hội nhưng bị “chặn” ngay từ khâu nộp hồ sơ do rào cản kỹ thuật và yêu cầu giấy tờ không cần thiết.
Các chuyên gia cho rằng, để đảm bảo công bằng, cơ quan quản lý cần giám sát chặt chẽ việc tiếp nhận hồ sơ, xử lý nghiêm nếu phát hiện chủ đầu tư đặt thêm điều kiện trái quy định. Đồng thời, cần nâng cấp hạ tầng công nghệ, tránh tình trạng nghẽn mạng khiến người dân “canh” từng phút nộp hồ sơ như hiện nay.
Vụ việc tại dự án NƠXH Thượng Thanh đang được dư luận quan tâm, vì đây là bài kiểm tra thực tế cho hiệu quả của các chính sách hỗ trợ nhà ở cho người thu nhập thấp, cũng như năng lực giám sát của cơ quan quản lý trong thời kỳ chuyển đổi số.
