Từ 2026, trẻ em ngồi ôtô không ghế an toàn sẽ bị phạt: Cha mẹ cần làm ngay điều này
Từ ngày 1/1/2026, ôtô chở trẻ em tại Việt Nam sẽ bắt buộc phải trang bị thiết bị an toàn phù hợp với độ tuổi và chiều cao của trẻ, theo quy định mới trong Luật Trật tự an toàn giao thông. Điều này đang khiến nhiều phụ huynh gấp rút tìm hiểu các loại ghế ngồi chuyên dụng, nôi và đệm an toàn để đảm bảo tuân thủ luật cũng như bảo vệ con khi di chuyển bằng xe hơi.
Theo quy định, trẻ dưới 10 tuổi và cao dưới 1,35 m không được ngồi hàng ghế trước mà phải có ghế hoặc đệm riêng ở hàng ghế sau. Dù vậy, trên thực tế, việc cho trẻ ngồi ôtô tại Việt Nam vẫn còn khá tùy tiện - nhiều trẻ ngồi trong lòng người lớn hoặc nằm ra ghế khi xe đang di chuyển, tiềm ẩn nguy cơ mất an toàn nghiêm trọng.
Các chuyên gia cho biết chỉ cần một cú phanh gấp, cơ thể trẻ có thể bị hất mạnh về phía trước, gây tổn thương vùng cổ, đầu hoặc cột sống. Dây an toàn thông thường của ôtô vốn thiết kế cho người trưởng thành, cao trên 1,4 m. Khi dùng cho trẻ nhỏ, dây có thể vắt ngang cổ hoặc bụng, dễ dẫn đến chấn thương nghiêm trọng khi va chạm.
Chính vì vậy, việc sử dụng thiết bị an toàn cho trẻ em trở thành yêu cầu bắt buộc và cũng là biện pháp hiệu quả để giảm thiểu rủi ro. Trên thị trường hiện nay, thiết bị an toàn phổ biến nhất gồm ba loại: Nôi lắp ngược; Ghế trẻ em lắp xuôi và Ghế đôn nâng (booster seat).
Nôi lắp ngược là loại ghế đầu tiên và quan trọng nhất dành cho trẻ sơ sinh từ 12 đến 24 tháng tuổi. Ghế cần được lắp ngược chiều di chuyển của xe - tư thế được coi là an toàn nhất, giúp phân tán lực va chạm đều trên lưng trẻ, tránh dồn vào cổ và đầu. Các chuyên gia khuyến cáo nên để trẻ ngồi ngược càng lâu càng tốt, cho đến khi vượt giới hạn cân nặng hoặc chiều cao mà nhà sản xuất quy định.
Khi trẻ lớn hơn, phụ huynh có thể chuyển sang ghế lắp xuôi (forward-facing) - phù hợp cho trẻ từ 2 đến 6 tuổi. Loại ghế này có dây đai 5 điểm ôm sát vai, ngực và hông, cùng dây cố định phía trên giúp ghế gắn chặt vào thân xe, hạn chế bật ra khi va chạm. Trẻ nên dùng loại ghế này cho đến khi đạt giới hạn cân nặng hoặc chiều cao cho phép, thường khoảng 18-29 kg.
Tiếp đó là ghế đôn nâng (booster seat) - dành cho trẻ từ 6 đến 10 tuổi, có cân nặng 18-36 kg và chiều cao 100-135 cm. Booster không có dây đai riêng mà sử dụng dây an toàn của xe, có nhiệm vụ nâng trẻ lên để dây vai và dây ngang nằm đúng vị trí - dây vai vắt qua phần giữa vai và ngực, dây ngang ôm sát đùi, không chạm vào bụng. Việc đặt sai vị trí có thể làm tăng mạnh nguy cơ chấn thương bụng và ngực khi xảy ra va chạm.
Hiện có hai dạng booster phổ biến: Loại có lưng tựa (high-back) giúp bảo vệ đầu và vai và loại không lưng (backless) - gọn nhẹ, dễ mang theo. Trẻ chỉ nên ngừng sử dụng booster khi cao trên 1,4 m, có thể ngồi thoải mái với đầu gối cong qua mép ghế và dây an toàn nằm đúng vị trí. Nếu chưa đạt điều kiện này, phụ huynh vẫn cần duy trì ghế đôn để đảm bảo an toàn tuyệt đối.
Thị trường hiện nay còn có các dòng ghế “tất cả trong một” (all-in-one car seat) - có thể sử dụng liên tục từ sơ sinh tới khi trẻ lớn, chỉ cần điều chỉnh đệm và hướng ghế. Tuy nhiên, loại này thường giá cao và cồng kềnh.
Khi chọn mua, phụ huynh cần chú ý hệ thống cố định ghế của xe - phổ biến là ISOFIX (chuẩn châu Âu) hoặc LATCH (chuẩn Mỹ). Đây là các chốt gắn trực tiếp vào khung xe, giúp ghế an toàn không bị xê dịch khi phanh gấp hay va chạm. Nếu xe không có sẵn, vẫn có thể lắp bằng dây an toàn nhưng cần siết chặt đúng cách và kiểm tra thường xuyên.
Cuối cùng, quan trọng nhất là tuân thủ hướng dẫn của nhà sản xuất về giới hạn cân nặng, chiều cao và tư thế lắp đặt. Việc dùng sai giai đoạn hoặc vượt giới hạn có thể khiến ghế mất tác dụng bảo vệ. Một chiếc ghế trẻ em chỉ thực sự an toàn khi được lắp đúng vị trí, đúng thời điểm và được sử dụng nghiêm túc trong mọi hành trình.
