Hiện giờ thì xuất hiện tràn lan trên các mặt báo công nghệ đang là hình ảnh vể những chiếc Lumia 1020 màu vàng với “sự đột phá không tưởng” về công nghệ camera Pureview. Bước đầu có thể khẳng định hiệu ứng truyền thông mà Nokia đặt ra đã khá thành công và bản thân tôi khi viết bào này về Lumia 1020 cũng đã chứng tỏ Nokia đã thành công trong việc Marketing ban đầu cho siêu phẩm của mình.
Tôi không nói về Camera hay những thứ liên quan, nếu muốn bạn có thể tìm đọc ở những bài khác trên TechZ.vn, có rất nhiều bài chi tiết về camera của 1020 hay thiết kế. Camera và công nghệ Pureview rất ấn tượng hay đúng hơn là kinh ngạc, nhưng điều này có lẽ đúng hơn vào 1 năm trước thời điểm Pureview 808 ra mắt. Chúng ta hãy nhìn nhận vấn đề một cách toàn diện hơn, chứ không chỉ tập trung vào thứ mà Nokia muốn chúng ta để ý.
Trong khi các hãng khác đang tập trung cải tiến máy một cách toàn diện và đặc biệt để ý đến trải nghiệm người dùng thì Nokia lại vạch ra cho mình một hướng rất riêng: “Cố gắng bỏ máy ảnh DSLR vào trong smartphone”. Nghe qua thì rất “oách” nhưng hay thử đặt ngược lại câu hỏi “có cần thiết” cho nâng cấp này? Và liệu tham vọng thay thế DSLR có khả thi?
Trước tiên cần phải khẳng định : Smartphone là thiết bị ĐA PHƯƠNG TIỆN hướng đến cộng đồng người dùng đông đảo và phổ quát, chứ không phải là một thiết bị chuyên nghiệp hướng đến một bộ phận chuyên môn. Chính vì là thiết bị đa phương tiện và hướng đến người dùng phổ thông nên điện thoại cố gắng mang lại cho người tiêu dùng trải nghiệm tốt bao nhiêu thì đó là sản phẩm tuyệt vời bấy nhiêu. Người sử dụng smartphone không phải là nhà khoa học hay lập trình viên, họ cần một thiết bị đơn giản trong sử dụng và thông minh trong tính năng. “Đừng bắt người dùng phải tư duy khi chạm vào màn hình”. Iphone thành công chính nhờ trải nghiệm người dùng tốt nhất: đơn giản, thông minh. Android cũng vậy. Nhưng còn BB10, hay Windowphone? Không biết có phải đa phần mọi người đã “quen” với IOS rồi hay không mà sao nó rối rắm thế.
Android đang cố đơn giản hóa từng ngày trong giao diện sử dụng. Samsung, Apple đang đề ra mục tiêu “Nhân bản hóa” các thiết bị của mình, và cả 2 đã thành công. Lấy một ví dụ vui: Đưa Iphone 5, Galaxy S4 và Lumia 920 cho 1 đứa trẻ, và yêu cầu chúng mở trò “chém dưa”, không quá khó khăn để chúng làm điều đó trên Iphone hay S4, còn với 920 thì…. Tất nhiên, không phải tất cả người dùng đều là trẻ con, nhưng họ cần những chiếc máy “người lớn” với cách sử dụng theo tư duy trẻ con. Đấy là hướng đi đúng đắn, iOS làm được điều này đầu tiên, Android có “học hỏi” từ iOS nhưng nhờ sự tùy biến rất sâu của Android mà các hãng như Samsung hay HTC vẫn tạo được dấu ấn riêng và thổi vào đó những triết lí của mình. Còn “ông hoàng Nokia”?
Nokia đã và đang “khoán trắng” cho Microsoft trong khoản tạo thiết kế trải nghiệm người dùng. WindowPhone 8 có đơn giản hơn, tùy biến cao hơn so vơi WindowPhone 7 và còn hứa hẹn sẽ cải tiến hơn nữa trong phiên bản 8.1 sắp tới. Nhưng rốt cục thì nõ cũng chỉ đảm bảo được yếu tố “khác biệt” , khác biệt đến “lạ lẫm” . Samsung có TouchWiz, HTC có Sense. Còn Nokia? WindowPhone trên Lumia và HTC 8X có gì khác biệt? Nokia từng là một ông hoàng, Nokia có bản sắc. Vậy mà giờ đây, họ lại đang tự bão hòa hình ảnh của mình với Microsoft. Còn đâu chất Nokia?
Tôi đã hi vọng sẽ có một WindowPhone rất khác, rất Nokia trên Lumia, nhưng tôi hoàn toàn thất vọng. Thay vì “Nhân bản hóa” thiết bị của mình, Nokia lại chọn cách “Nhiếp ảnh gia hóa” người sử dụng. Sau 6 năm “dày công nghiên cứu”, họ đã thay đổi và tạo ra bước đột phá mới cho công nghệ PureView cho Lumia với…một chiếc Camera mới. Nokia mở đầu buổi giới thiệu sản phẩm mới của mình bằng việc nói về sự tuyệt vời của “Nhiếp ảnh”. Những tưởng là một buổi giới thiệu về dòng máy ảnh mới mang thương hiệu Nokia.
Tại sao lại là Camera vào thời điểm này? Tại sao không phải là trải nghiệm người dùng, công nghệ màn hình mới, kết nối tốc độ cao, cấu hình nâng cấp,…những thứ mà người sử dụng dùng nhiều nhất. Mà lại là camera? Vì những thứ kia thì các hãng khác đã làm quá tốt, Nokia không có khả năng bắt kịp và họ chỉ còn bấu víu vào chiếc phao cuối cùng: Công nghệ Pureview. Đấy chính là sự bĩ cực của Nokia. Liệu 1020 gây hứng thú với ai? Người dùng phổ thông với 1 câu hình tầm trung, thiết kế “lồi lõm”, hệ điều hành WindowPhone? Những nhiếp ảnh gia với phụ kiện Camera Grip? Câu trả lời là “Không!”. Có chăng chỉ là với báo giới luôn khát chủ đề ngày nay.
Tại sao lại chuyên biệt hóa smartphone? Sony-Ericsson từng chú trọng phát triển Camera với dòng Satio, Acer từng có dòng điện thoại chuyên GPS với 6 ăngten GPS, lại là Sony-Ericsson với mong muốn biến PSP thành smartphone với Xperia Play,… và kết cục ra sao thì các bạn cứ nhìn giá của chúng trên các trang rao vặt ngày nay. Smartphone bản thân nó không phải là thiết bị chuyên biệt hóa theo nghĩa cụ thể hóa chức năng, bản thân Smartphone là Kết Nối, như chính slogan một thời của Nokia, là đa phương tiện như chính một thời mà Nokia từng nhận định ngày nay là “Kỉ nguyên truyền thông đa phương tiện” trong các quảng cáo cho dòng N-series. Thế nên việc cố gắng chuyên biệt hóa chức năng nào đó cho smartphone sẽ tạo nên sự khập khiễng.
Đột phá và cải tiến là cực kì quan trọng, đó là đỉnh cao của sự sáng tạo. Nhưng một mặt điều đó cũng cho chúng ta thấy vấn đề của chính chủ thể đó. Với Nokia, họ đã đánh mất khả năng tạo đột biến toàn bộ cho sản phẩm của mình, thay vào đó là những sáng tạo cục bộ. Nokia đã chú trọng vào việc phát triên camera cho smartphone của mình từ năm 2010 với sản phẩm N8. Tiếp theo đến N9, thậm chí Nokia còn dựng cả một đoạn phim hành động được quay bằng N9, nhưng đã bị phản bác trong vấn đề “hậu kì”. Mới năm ngoái thôi, bạn vẫn nhớ scandal camera của Lumia 920 chứ, khi mà trong buổi ra mắt sản phẩm, để quảng cáo cho camera của 920 , Nokia đã khoe ảnh chụp của 920, tiếc rằng vụ việc này bị lộ tẩy là Nokia dùng ảnh chụp từ máy ảnh chuyên nghiệp DSLR.
Chạy theo một xu thế từ cách đây 3 năm, cho đến bây giờ Nokia vẫn đang theo xu hướng đó và tự ru ngủ chính họ bằng những đột phá mà họ tạo được với camera điện thoại. Trong khi doanh số bán hàng thì thê thảm. Đến đây, chỉ có thể đưa ra 2 thực trạng của Nokia: bảo thủ hay bĩ cực?
Nokia không phải kẻ bảo thủ, họ đã thay đổi rất nhiều trong những năm qua. Gọi là thay đổi nhưng thực chất là biến động. Họ cũng nhận định được xu thế nhưng họ chỉ cố chạy theo xu thế chung, điều không nên đối với những hãng công nghệ. Mọi người bảo cái bắt tay giữa Nokia và Microsoft là không ngoan và táo bạo. Thật nực cười, đó chính là hình ảnh thể hiện sự lụi tàn của Nokia, họ phải quay sang “cầu cạnh” chính đối thủ một thời của mình. Nokia từng là một hãng công nghệ đúng nghĩa, và giờ đây họ dường như đã chính thức trở thành “Bộ phận mobile của Microsoft”. Điều gì giá trị nhất trên smartphone? Không phải các cấu thành vật lý, đó là hệ điều hành. Nhân cách hóa smartphone thì hệ điều hành chính là tâm hồn, tính cách và trí tuệ của smartphone. Bạn cần người thư kí tài giỏi, đẹp, thông minh, giao tiếp dễ dàng hay cần một cô thư kí nói tiếng nước ngoài và có đôi mắt tinh (tầm 41Mp)? Nokia từng có Symbians hào hùng. Việc Nokia quyết tâm gắn bó với Symbians cũng chính là thể hiện sự tôn trọng với cái tôi của chính họ, một lời khẳng định Nokia vẫn còn đó. Nhưng vào mùa hè này, khi họ quyết tâm từ bỏ Symbians thì Nokia cũng đã phủ định chính những giá trị của mình.
“Định nghĩa lại camera trên smartphone”. Để làm gì? Điều này có giá trị marketting nhiều hơn, khi mà các smartphone Lumia của Nokia giờ đây chẳng có gì nổi bật thì “cũng phải có gì để cho cánh báo chí viết chứ”. Lumia 1020 có chụp ảnh đẹp hơn DSLR? Nếu quả thực có điều này thì tôi dám chắc trong buổi ra mắt vừa rồi, Stephen Elop chẳng ngần ngại gì mà không “Đập nát một chiếc Canon hay Nikon ngay trên sân khấu”. Thay vào đó, chua xót thay cho Nokia khi sau buổi công chiếu có rất nhiều nhận định kiểu như: “Camera này mà ở trên S4 hay Iphone thì quá tuyệt”. Có lẽ Nokia nên nghiêm túc nhìn nhận về những nhận định này hoặc chuyển qua cạnh tranh với Canon và Nikon.
ĐẶT CÔNG NGHỆ PUREVIEW VÀO WINDOWPHONE LÀ MỘT SỰ LÃNG PHÍ.
Lumia 1020 có cảm giác như một món tráng miệng cầu kì của một bữa tối đạm bạc. Một thứ rất nửa mùa, khập khiễng. Có tốt nhưng không tốt hẳn như DSLR,thế nên các nhiếp ảnh gia sẽ không giảm nhẹ đi cân nào trong hành lí của họ. Có vượt trội so với Camera của các smartphone hãng khác, nhưng smartphone không phải máy chụp ảnh, đó chỉ là tính năng bổ trợ.
Tự hỏi bộ phận thiết kế và phát triển của Nokia đã làm được gì trong 3 năm qua? Họ cứ như là chỉ tập trung vào việc phát triển mỗi chiếc camera trên smartphone vậy, đó là dấu ấn duy nhất. Chắc vì gánh nặng “cắt giảm chi phí” mà giờ đây Nokia chỉ tập trung cải thiện một chức năng.Hi vọng những dòng Lumia tiếp theo sẽ có những đột phá thực sự và toàn diện mang đúng chất Nokia. Nếu không, tôi chỉ cần họ cải tiến giao diện và thổi chất Nokia ngày xưa vào hơn là chỉ tập trung vào mỗi chức năng camera.
Nokia giờ đây làm tôi liên tưởng đến câu chuyện “Hồn Trương Ba, da hàng thịt”, Trương Ba ở đây là Microsft. Còn Nokia đã tự mình biến thành gã hàng thịt bi ai.
Mời các bạn đón đọc thêm: Nokia: "Cuốn theo chiều gió" / Nokia Lumia 1020 sẽ "chết yểu"?
